OMIΛΙΑ
ΤΗΣ Α. Θ. ΠΑΝΑΓΙΟΤΗΤΟΣ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ κ. κ. ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΥ
KATA THN ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΝ ΗΜΕΡΑΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ
(Βοιωτία, 6 Ἰουνίου 2017)
Ἐξοχώτατε κύριε Πρόεδρε τῆς Ἑλληνικῆς Δημοκρατίας,
Μακαριώτατε Ἀρχιεπίσκοπε Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ. Ἱερώνυμε,
Ἱερώτατοι ἀδελφοί Ἀρχιερεῖς,
Ἐξοχώτατε κύριε Περιφερειάρχα Στερεᾶς Ἑλλάδος,
Ἀγαπητοί παρόντες,
Σᾶς εὐχαριστοῦμεν ἀπό καρδίας διά τήν εὐγενικήν πρόσκλησιν εἰς τάς ἐκδηλώσεις διά τήν Παγκόσμιον Ἡμέραν Περιβάλλοντος. Εἰδικώτερον δέ, ἡ εὐκαιρία νά ἐπισκεφθῶμεν τήν οἰκολογικῶς ταλαιπωρημένην περιοχήν τοῦ Ἀσωποῦ Ποταμοῦ μᾶς δίδει τήν εὐκαιρίαν νά ἀναδείξωμεν τήν τοπικότητα τῶν περιβαλλοντικῶν προβλημάτων, τά ὁποῖα συνδυαστικῶς τροφοδοτοῦν μίαν πρωτοφανῆ κρίσιν πού πλήττει σύμπασαν τήν κτίσιν.
Ἐδῶ καί περισσότερον ἀπό 25 ἔτη, ἡ ἐπιδείνωσις τῆς οἰκολογικῆς κρίσεως καί αἱ συνακόλουθοι κοινωνικαί καί οἰκονομικαί ἀνισότητες ἔχουν προκαλέσει ἰδιαιτέραν ἀνησυχίαν καί ἐγρήγορσιν εἰς τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον. Εἰς τό πλαίσιον τῶν διεθνῶν ἐν πλῷ Συμποσίων διά τήν προστασίαν τοῦ περιβάλλοντος, τά ὁποῖα διωργάνωσε τό Πατριαρχεῖον μας ἀπό τοῦ 1995 εἰς διαφόρους οἰκολογικῶς σημαντικούς τόπους τοῦ κόσμου, αἱ εἰκόνες καταστροφῆς πού ἀντικρύσαμεν εἰς πολλάς περιοχάς τοῦ πλανήτου ἦσαν ἀποκαρδιωτικαί τόσον διά τούς ἐπισκέπτας, ὅσον, κυρίως, διά τούς ἀνθρώπους πού ζοῦν εἰς τάς ταλαιπωρημένας αὐτάς περιοχάς. Εἰς ὅλας δέ τάς περιπτώσεις, ἡ οἰκολογική καταστροφή συνωδεύετο ἀπό κοινωνικόν καί οἰκονομικόν μαρασμόν, ἀνεργίαν, ὑποβαθμισμένην ποιότητα τῆς ζωῆς.
Διά τήν Ἐκκλησίαν μας, ὁ φυσικός κόσμος εἶναι κτίσις τοῦ Θεοῦ καί κάθε ὕλη καί ζῶν ὀργανισμός ἐπάνω εἰς τόν πλανήτην συναποτελοῦν τόν γήϊνον χῶρον ἐκδηλώσεως τῆς θεϊκῆς θελήσεώς Του. Ὅπως ἄλλωστε ἔχουν πρό αἰώνων διατυπώσει οἱ ἅγιοι Πατέρες, «πάντα τῆς ἀλλήλων χρείας δέονται καί ταῖς παρ᾿ ἀλλήλων ἐπικουρίαις συνίστανται» (Μέγας Ἀθανάσιος). Ἤδη ἀπό τόν 4ον αἰῶνα διεπίστωναν, δηλαδή, οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας ὅτι ὅλα τά μέρη τῆς κτίσεως, συμπεριλαβανομένου καί τοῦ ἀνθρώπου, εἶναι ἀλληλένδετα καί ἀλληλοεξαρτώμενα. Αὐτός ἄλλωστε δέν εἶναι καί ὁ ὁρισμός τῆς οἰκολογικῆς ἰσορροπίας, τήν ὁποίαν οἱ ἐπιστήμονες οἰκολόγοι προτάσσουν εἰς τάς ἡμέρας μας ὡς ὑψίστην ἀρχήν καί καλοῦν πάντας εἰς τήν διατήρησίν της;
Ἡ περιβαλλοντική κρίσις τοῦ Ἀσωποῦ ἀναδεικνύει τάς πολλαπλᾶς εὐθύνας ὅλων ἡμῶν διά τήν ἀποτελεσματικήν διατήρησιν τῆς ἀκεραιότητος τοῦ φυσικοῦ περιβάλλοντος. Πολιτεία, ἐπιχειρηματίαι, ἡ ἀκαδημαϊκή κοινότης καί ἡ κοινωνία τῶν πολιτῶν, ἡ Ἐκκλησία, καί, βεβαίως, ὁ κάθε πολίτης προσωπικῶς, φέρομεν τό βάρος τῆς προστασίας τῶν φυσικῶν συστημάτων πού ὑποστηρίζουν κάθε μορφῆς ζωήν εἰς τήν γῆν.
Ἡ κρίσις τοῦ Ἀσωποῦ ἀναδεικνύει ὅμως καί τήν ἀξίαν τῆς ἐπιστημονικῆς ἐρεύνης διά τήν διαπίστωσιν ἀλλά καί τήν ἀντιμετώπισιν τῶν κρισίμων προβλημάτων ρυπάνσεως τοῦ περιβάλλοντος, ἀπωλείας τῆς βιοποικιλότητος καί βεβαίως τῆς κλιματικῆς ἀλλαγῆς. Συνελόντι εἰπεῖν, ὁ Ἀσωπός ἀποτελεῖ μικρόκοσμον τῆς παγκοσμίου οἰκολογικῆς κρίσεως, συνώνυμον τῶν τοξικῶν ἀποβλήτων καί τῆς θανατηφόρου μολύνσεως.
Ὅπως γνωρίζομεν ἀπό τάς δημοσιευθείσας ἐπιστημονικάς ἐρεύνας, ὁ Ἀσωπός ἀποτελεῖ μίαν ἀπό τάς πλέον γνωστάς περιπτώσεις ρυπάνσεως ἀπό τό ἰδιαιτέρως ἐπικίνδυνον διά τήν ὑγείαν τῶν ἀνθρώπων καί τοῦ περιβάλλοντος ἐξασθενές χρώμιον, καθώς καί ἀπό ἄλλα βαρέα μέταλλα. Τήν στενήν σχέσιν τῆς ὑγείας τοῦ περιβάλλοντος μέ τήν ὑγείαν τῶν ἀνθρώπων καί τάς εὐθύνας τῆς πολιτείας ἀναγνωρίζει καί τό Συμβούλιον τῆς Εὐρώπης, εἰδικώτερον μέ τήν ἀπόφασιν τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἐπιτροπῆς Κοινωνικῶν Δικαιωμάτων διά τόν Ἀσωπόν.
Εἰς μεγάλον βαθμόν, τά προβλήματα ἐντόνου ρυπάνσεως τοῦ ποταμίου οἰκοσυστήματος καί τῆς λεκάνης ἀπορροῆς τοῦ Ἀσωποῦ ἀποτελοῦν ἀποτέλεσμα τῆς ἐλλείψεως ὠργανωμένων περιβαλλοντι-κῶν ὑποδομῶν διά τήν καλυτέραν ὀργάνωσιν τῆς βιομηχανικῆς δραστηριότητος, τῆς ἀπουσίας ὠργανωμένων ἐλέγχων τηρήσεως της νομιμότητος, ἀλλά καί αὐστηρῶν ὁρίων ἐκπομπῆς ρυπαντῶν, ὅπως τό ἐξασθενές χρώμιον, εἰς τά εὐπαθῆ φυσικά οἰκοσυστήματα.
Ἡ ἐπιστήμη ἀποτελεῖ ἀσφαλῆ βάσιν διά τάς λύσεις εἰς τήν πρόληψιν οἰκολογικῶν καταστροφῶν καί εἰς τήν ἀποκατάστασιν μέρους τῶν ζημιῶν εἰς οἰκοσυστήματα, πηγάς ὕδατος καί ἐδάφη. Ὅμως, τελικῶς οὐδέν τεχνικόν ἐπίτευγμα δύναται νά ἀντιμετωπίσῃ τήν περιβαλλοντικήν κρίσιν εἰς τήν ρίζαν της. Καί ἡ ρίζα τῆς περιβαλλοντικῆς κρίσεως εὑρίσκεται ἀκριβῶς εἰς τήν ὑπέρβασιν τῶν ὁρίων ἁρμονικῆς συμβιώσεως τῶν ἀνθρώπων μέ τό φυσικόν περιβάλλον καί εἰς τήν μή ἱκανότητα τῶν φυσικῶν οἰκοσυστημάτων καί τῶν φυσικῶν πόρων νά ὑποστηρίξουν τόν σημερινόν τρόπον ζωῆς. Εἰδικῶς, ὁ «ἰδικός μας» οἰκονομικῶς ἀνεπτυγμένος κόσμος ἤδη ἀφήνει εἰς τήν γῆν ἕνα βαρύ οἰκολογικόν ἀποτύπωμα, καθώς ἡ παραγωγή καί ὑπερκατανάλωσις ἀγαθῶν, αἱ ρυπογόνοι μορφαί μετακινήσεων, ἡ ἀπόρριψις εἰς τό φυσικόν περιβάλλον τῶν λυμάτων καί λοιπῶν ἀποβλήτων, αἱ ἀμείωτοι ἐκπομπαί ἀερίων τοῦ θερμοκηπίου, αἱ ὁποῖαι προξενοῦν τήν ὑπερθέρμανσιν τοῦ πλανήτου καί τήν κλιματικήν ἀλλαγήν, καθώς καί τά μεγάλα βιομηχανικά καί πυρηνικά ἀτυχήματα, προκαλοῦν ἐπιπτώσεις αἱ ὁποῖαι δυσκόλως θεραπεύονται.
Εἶναι πρός τό συμφέρον ὅλων νά προστατεύωμεν τήν φύσιν. Εἰδικώτερον δέ αἱ τοπικαί κοινωνίαι, οἱ ἀγρόται, οἱ κτηνοτρόφοι, οἱ ἐπιχειρηματίαι, οἱ διδάσκαλοι, οἱ ἱερεῖς, ἐνήλικες καί παιδιά, εἶναι ἀπαραίτητον νά ἐνταχθοῦν εἰς τήν πρώτην γραμμήν ὡς φύλακες τοῦ περιβάλλοντος. Ἡ εὐθύνη μας διά τήν προστασίαν τοῦ περιβάλλοντος ἀποτελεῖ πρωτίστως ἠθικήν εὐθύνην πρός τόν Θεόν καί βεβαίως πρός τό σύνολον τῆς ἀνθρωπίνης κοινωνίας. Καθαρός Ἀσωπός σημαίνει καθαρός κόσμος· τό καθαρόν περιβάλλον ἀντικατοπτρίζει μίαν καθαράν κοινωνίαν καί ἡ καθαρά οἰκονομική δραστηριότης ἀπορρέει ἐκ καθαρᾶς καρδίας.
Ἀπό τῆς Ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας συγχαίρομεν καί εὐχαριστοῦμεν ὅλους ὅσοι συνετέλεσαν εἰς τήν ἀποκατάστασιν τῶν ἐνταῦθα οἰκολογικῶν πραγμάτων καί εὐχαριστοῦμεν ἀπό καρδίας διά τήν τιμητικήν πρόσκλησιν τόσον τόν Μακαριώτατον ἀδελφόν Ἀρχιεπίσκοπον κ. Ἱερώνυμον, γόνον εὐκλεῆ τῆς Βοιωτίας, ὅσον καί τόν Ἱερώτατον Μητροπολίτην Θηβῶν καί Λεβαδείας κ. Γεώργιον, ποιμενάρχην τῆς θεοσώστου ταύτης Ἐπαρχίας, καί τόν ἀγαπητόν καί δραστήριον Περιφερειάρχην Στερεᾶς Ἑλλάδος Ἐξοχώτατον κ. Κωνσταντῖνον Μπακογιάννην.
Ὁ Θεός νά προστατεύῃ τήν Βοιωτίαν καί ὅλην τήν Ἑλλάδα.
ADDRESS
By His All-Holiness Ecumenical Patriarch Bartholomew For World Environment Day
(Boeotia, Greece, 6 June, 2017)
Your Excellency the President of the Hellenic Republic,
Your Beatitude Archbishop Ieronymos of Athens and All Greece
Most Reverend brother Hierarchs,
Your Excellency the Regional Governor of Central Greece,
Dear friends and participants,
We are wholeheartedly grateful for the gracious invitation to the festivities for World Environment Day. More particularly, the opportunity to visit the ecologically troubled region of the Asopus River provides an occasion to spotlight the regional dimension of environmental issues, which collectively foster an unprecedented crisis that plagues the entire world.
For more than twenty-five years, the exacerbation of the ecological crisis, along with its attendant social and financial inequalities, have created unusual concern and vigilance for the Ecumenical Patriarchate. In the context of the international waterborne symposia organized by the Ecumenical Patriarchate from 1995 in various ecological critical places of the world, the images of devastation that we witnessed in numerous locations of our planet were heartbreaking for both us as visitors but particularly for the inhabitants of those distressed places. In every situation, the environmental destruction was accompanied by social and economic decline, unemployment and diminished quality of life.
For the Church, the natural world is God’s creation, while every material and living thing on the planet constitutes the earthly domain where God’s sacred will is manifested. After all, as the holy Fathers formulated many centuries ago, “all things have need of one another, and all things are sustained by mutually supporting one another.” (Athanasius the Great) Already from the fourth century, the Church Fathers were aware of the fact that all members of creation, including human beings, are interconnected and interdependent. This is precisely the definition of ecological balance proposed by environmental scientists in our time as the supreme principle, inviting us to maintain and sustain this balance.
The environmental crisis of the Asopus River demonstrates the manifold responsibilities of all people for the effective preservation of the integrity of creation. Government, corporations, academic scholarship, civil society, the Church and, of course, every citizen of good will must personally bear and share the burden of protecting the natural systems that support every form of life on earth.
Nevertheless, the crisis of the Asopus River also highlights the value of scientific research for the appreciation and resolution of the crucial challenges related to pollution, biodiversity and primarily climate change. In brief, the Asopus is a microcosm of the global ecological crisis, becoming synonymous with toxic waste and lethal contamination.
As we know from published scholarly studies, the Asopus River comprises one of the most familiar cases of pollution caused by the highly toxic hexavalent chromium and other metals that have been scientifically proved to be harmful and carcinogenic to human beings. In fact, the close association between environmental wellbeing and human health is acknowledged by the Council of Europe, especially through the resolution of its Committee of Social Rights on the Asopus River.
The challenges of water pollution in the basin of the Asopus River are to a great degree the result of a lack of systematic ecological and industrial infrastructure as well as the absence of legal regulations with rigorous implementation for waste in the vulnerable ecosystem.
Science provides a guaranteed foundation for the resolution and prevention of environmental devastation, but also for the partial restoration of environmental destruction. Yet, no technical or technological achievement can ultimately address the ecological crisis in its root causes. And the roots of our ecological crisis are found precisely in the transgression by humankind of its balanced relationship with the natural environment and in the incapacity of the natural ecosystems and resources to sustain our contemporary lifestyle. To be more precise, our very own financially developed world is already leaving an untenable footprint through the greedy production and consumption of goods, the uncontrollable pollution of modern transportation, the limitless waste and endless carbon emissions, together with the vast industrial and nuclear accidents, all of which contribute immensely to global warming and climate change with irreparable and irreversible ramifications.
So protecting nature is eventually and essentially in the interest of everyone. Local communities, farmers, agriculturists, businesses, educators, clergy, young and old – all of us should be conscripted as guardians of the natural environment. Each of us has a moral mandate and responsibility before God – and of course before the whole world – to care for and preserve creation. A clean Asopus denotes a clean world; a clean environment reflects a clean society; and a clean trade involves a clean heart.
The Holy and Great Church of Christ sincerely congratulates and commends all those who contributed to the restoration of the natural order in this region, while also warmly thanking His Beatitude our brother Archbishop Ieronymos, the offspring of Boeotia, and His Eminence Metropolitan Georgios of Thebes and Levadeia, the local hierarch of this sacred eparchy, as well as our beloved and prodigious Regional Governor of Central Greece, His Excellency Konstantinos Bakoyiannis, for this distinguished invitation.
May God protect Boeotia and all of Greece.
