© ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση και αναπαραγωγή οποιωνδήποτε στοιχείων ή σημείων του e-περιοδικού μας, χωρίς γραπτή άδεια του υπεύθυνου π. Παναγιώτη Καποδίστρια (pakapodistrias@gmail.com), καθώς αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία, προστατευόμενη από τον νόμο 2121/1993 και την Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης, κυρωμένη από τον νόμο 100/1975.

Άγραφα (6) Αμερική (25) Αφιερώματα (6) Γιώργος Καρρής (10) Γρεβενά (1) Έδεσσα (1) Ειδήσεις για το Περιβάλλον (28) Εκδόσεις (23) Εκπαίδευση (2) Ελαιο-σώματα (13) Επικαιρότητα (28) Ζάκυνθος και Περιβάλλον (233) Ζωές εφήμερες (μικρά videos π. Π. Κ.) (10) Θρησκεία και Περιβάλλον (348) Κείμενα π. Παναγιώτη Καποδίστρια (42) Κέντρο Λόγου ΑΛΗΘΩΣ (23) Κερκίνη (1) Κορινθία (1) Κρίσεις για τα "Κεφάλαια Θεολογίας του Περιβάλλοντος" (7) Λίμνη Πλαστήρα (6) Λογοτεχνία (2) ΜάνηNatura (1) Μοναχισμός και Περιβάλλον (9) Μουσεία Φύσης (16) Μουσική (2) Οικολογικά Συνέδρια (58) Οικολογικές δράσεις Βατικανού (5) Πρωτοβουλίες Οικουμενικού Πατριάρχη (268) Πυρκαγιές 2007 (13) Πυρκαγιές 2009 (6) Πυρκαγιές 2017 (10) Πυρκαγιές 2018 (9) Πυρκαγιές 2019 (1) Σεισμοί (2) Στίγματα (62) Στροφάδια (20) Ταινίες οικολογικές (14) ΤΕΙ Ζακύνθου (10) Το Η΄ Οικολογικό Συμπόσιο στον Μισισιπή (22) Υμνολογία Οικολογική (3) Φύση Ιορδανίας (6) Φύση Κιέβου (4) ΦωτοNatura (209) Ώρα της Γης (9) AfricaNatura (23) Covid-19 (7) Editorial (1) Greener Attica 2018 (9) Halki Summit 2012 (6) Halki Summit 2015 (5) Halki Summit 2019 (5) Halki Summit 2021 (1) Halki Summit 2022 (1) Halki Summit 2024 (3) Holy Land Άγιοι Τόποι (1)

20.7.07

Προσεγγίζοντας… Κοινωνιολογικά “Κεφάλαια Θεολογίας του Περιβάλλοντος” δια χειρός π. Π. Καποδίστρια

Γράφει ο Βασίλης Αθ. Μούτσιος
[Εφημερίδα Ημέρα τση Ζάκυθος, 29.5.2007, φ. 3056, σ. 14
]

Ανατρέχοντας στην προσωπική βιβλιοθήκη μου, στις 24.05.2007, “συναντήθηκα” με το εξαίρετο, από άποψη πληρότητας και όχι μόνο, βιβλίο του σεβαστού, π. Παναγιώτη Καποδίστρια, “Κεφάλαια Θεολογίας του Περιβάλλοντος”, διαπιστώνοντας από την ημερομηνία της αφιέρωσης του “Στον αγαπητό κ. Βασίλειο Μούτσιο με ειλικρινή δόση τιμής – 24.05.06” ότι πριν από ένα ακριβώς χρόνο είχα λάβει αυτή την τιμητική και ευγενική δωρεά – ευλογία, και από φόρτο εργασίας, όχι αδιαφορία, δεν είχα προλάβει να το διαβάσω.

Μελετώντας το, ο αναγνώστης, αντιλαμβάνεται ότι η μελέτη του περιβάλλοντος αποτελεί ένα πεδίο στο οποίο εξετάζονται θέματα από διάφορους επιστημονικούς κλάδους, και είναι το κατ’ εξοχήν διαθεματικό και διεπιστημονικό αντικείμενο στο οποίο ενσωματώνονται σκοποί και εννοιολογικά εργαλεία από το φυσικό, το κοινωνικό, το πολιτιστικό, το ιστορικό, το θρησκευτικό, και το οικονομικό περιβάλλον μάθησης.

Περιέχει στοιχεία από επιστήμες όπως η Φυσική, η Χημεία, η Βιολογία, η Γεωγραφία - τομείς των Φυσικών Επιστημών, η Κοινωνιολογία, η Οικονομία, τα Θρησκευτικά, η Ιστορία, οι Πολιτικές Επιστήμες τομείς των Κοινωνικών Επιστημών.

Ακόμα διασυνδέεται με προγράμματα και αξιοποιεί την εμπειρία από την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, την Αγωγή Καταναλωτή, την Κυκλοφοριακή Αγωγή, την Αγωγή Υγείας, την Αγωγή στα Μ.Μ.Ε. και τη Σύγχρονη Τεχνολογία.

Η διδασκαλία της μελέτης αυτής επικεντρώνεται στην απόκτηση εννοιολογικού πλαισίου και βασικών γνώσεων, την εξοικείωση με τον ερευνητικό τρόπο μάθησης, τις εμπειρίες ομαδοσυνεργατικής μάθησης και διδασκαλίας, την απόκτηση δεξιοτήτων κριτικής σκέψης, τις ευκαιρίες για δημιουργική έκφραση καθώς και την απόκτηση στάσεων και αξιών.

Το πόνημα του π. Παναγιώτη Καποδίστρια υπο τον τίτλο “Κεφάλαια Θεολογίας του Περιβάλλοντος”, καλύπτει όλη την ανωτέρω φιλοσοφία στην μελέτη του περιβάλλοντος καθώς περιλαμβάνει μια σύμμειξη παλαιότερων και νεότερων δοκιμίων του που αφορούν τη θεολογική οικολογία, ένα σύντομο χρονικό της επίσκεψης στη Ζάκυνθο το 2003 του γνωστού “πράσινου” για τις περιβαλλοντικές ευαισθησίες, Οικουμενικού Πατριάρχη, κ.κ. Βαρθολομαίου Α΄, ο οποίος συμβάλλει στην έκδοση με έναν επιστολικό, προς τον Σεβασμιότατο Μητροπολίτη Ζακύνθου κ.κ. Χρυσόστομο, Πρόλογο, και ένα πολύ φροντισμένο παράρτημα στο τέλος, όπου παρατίθεται ένα μικρό ανθολόγιο εκκλησιαστικών κειμένων για το περιβάλλον, συμπεριλαμβανομένων των ειδικών Ακολουθιών και Ευχών για τον Εξαγιασμό της ύλης.

Ιδιαίτερης σημασίας είναι ο γόνιμος περιβαλλοντολογικός προβληματισμός από θεολογικής πλευράς, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια με τα οργανωμένα Διεθνή Οικολογικά Συμπόσια από το Οικουμενικό Πατριαρχείο.

Πρόκειται στην ουσία για ένα βιβλίο - περιβαλλοντικό ψαλμό για την θρησκεία και το περιβάλλον, μέσα από τον οποία γίνεται η διάκριση στο ανθρώπινο σώμα που είναι το πλησιέστερο περιβάλλον μας και τα Θεοφάνια, δηλαδή τον αγιασμό του οικοσυστήματος.

Στόχος αυτού του πονήματος είναι να συμβάλλει στο να ανιχνευθεί η σχέση μεταξύ Θεολογίας και Οικολογίας, πράγμα που επιτυγχάνεται εξετάζοντας κατά πόσον το βιβλίο των “Ψαλμών” του Δαυίδ οδηγεί σε αυτή τη σχέση και αλληλοεπίδραση, προσεγγίζοντας με σεβασμό το πλησιέστερο περιβάλλον μας, δηλαδή το σώμα μας, επισημαίνοντας πώς εξαγιάζεται το οικοσύστημα μέσω των αγιαστικών πράξεων της Εκκλησίας, καταγράφοντας τα οικολογικού περιεχομένου και ενδιαφέροντος στοιχεία στην “Αποκάλυψη” του Ιωάννη, οριοθετώντας τη συνάφεια της Ορθόδοξης Ασκητικής με το φυσικό περιβάλλον, και αναφέροντας, χάριν παραδείγματος, το ενδιαφέρον του Οικουμενικού Πατριαρχείου, και μάλιστα του σημερινού Πατριάρχη, για τα οικολογικά προβλήματα του καιρού και του πλανήτη μας.

Και όλα αυτά πραγματοποιούνται μέσα απο προσεγγίσεις, που ταιριάζουν στο διαθεματικό και διεπιστημονικό χαρακτήρα κάθε τέτοιας μελέτης, που είναι οι εποικοδομητικές, οι ανακαλυπτικές, οι βιωματικές, οι συλλογικές και οι ολιστικές (ο μαθητής ως ερευνητής, ως δημιουργός νοημάτων). Το μαθησιακό περιβάλλον μέσα στο οποίο οι προσεγγίσεις αυτές αναπτύσσονται, είναι και πρέπει να είναι το περιβάλλον εκείνο στο οποίο διδάσκων και διδασκόμενος ερευνούν από κοινού, οικοδομούν ή οικειοποιούνται έννοιες και νοήματα και δημιουργούνται συνθήκες κοινωνικής αλληλεπίδρασης (κοινωνική εποικοδόμηση). Οι φοιτητές μέσω συνεργατικών δραστηριοτήτων επιδιώκεται να εμπλακούν στη χρήση και διαπραγμάτευση συγκεκριμένων λέξεων - εννοιών, ώστε να οδηγηθούν στην εξοικείωσή τους με αυτές και στη σταδιακή οικειοποίησή τους (εννοιοκεντρική προσέγγιση).

Μελετώντας κανείς τις σελίδες αυτου του βιβλίου διαπιστώνει οτι συναντώνται η θεολογία με την επιστήμη, εκφράζοντας την κοινή πεποίθηση ότι ούτε η Εκκλησία μόνη της μπορεί να δώσει τη λύση αλλά ούτε και η επιστήμη μόνη της μπορεί να δώσει τη λύση στο μεγάλο αυτό πρόβλημα.

Ο διάλογος μεταξύ επιστήμης και θεολογίας αποτελεί ζωτική ανάγκη στην εποχή μας, δεδομένου ότι ο σύγχρονος άνθρωπος έχει εναποθέσει μεγάλο μέρος των προσδοκιών του σε ένα τέτοιο διάλογο. Επιστήμη και θεολογία. Οι δύο αυτοί κατά το παρελθόν αντίπαλοι, που έφθασαν στο σημείο του πλήρους διαχωρισμού των αρμοδιοτήτων τους, βλέπουν πλέον ότι έχουν ανάγκη ο ένας τον άλλον, αν δεν πρόκειται να οδηγήσουν τον άνθρωπο και τον κόσμο στην καταστροφή.

Μέσα από την μελέτη του διαπιστώνουμε ότι τα τεράστια προβλήματα που δημιουργεί η ραγδαία πρόοδος των θετικών επιστημών και της τεχνολογίας στην εποχή μας καθιστoύν διαρκώς και περισσότερο αναγκαία την ανάπτυξη των πνευματικών και ηθικών δυνάμεων του ανθρώπου, ενώ η “αδιαφορία” της Εκκλησίας και της θεολογίας για το φυσικό κόσμο και την υλική κτίση εν ονόματι δήθεν της αποκλειστικά πνευματικής της αποστολής αποδεικνύεται πλέον απαράδεκτη ή και επικίνδυνη. Οι διαπιστώσεις αυτές προβάλλουν ως αυτονόητες και προφανείς σε σχέση με το λεγόμενο οικολογικό πρόβλημα.

Αποτελεί πλέον γενική συνείδηση ότι η οικολογική κρίση είναι ίσως το σοβαρότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα στις μέρες μας. Ίσως ακούγεται αυτό ως υπερβολή αλλά δύσκολα θα βρεθεί σοβαρός επιστήμονας και υπεύθυνος παρατηρητής της πορείας των πραγμάτων ο οποίος θα διαφωνούσε. Αν συνεχίσουμε την πορεία αυτή η πρόβλεψη ενός αποκαλυπτικού τερματισμού της ζωής τουλάχιστον στην ανθρώπινη μορφή της δεν είναι ζήτημα προφητείας αλλά αναπόφευκτη κατάληξη.

Κοινός τόπος γίνεται επομένως η αναγκη για συστράτευση υπέρ του κοινού σκοπού μεταξύ εκείνων που ασχολούνται με την θεολογία και εκείνων που δρουν οικολογικά. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το αξιόλογο βιβλίο του π. Καποδίστρια, από τη ραγδαία υποβαθμιζόμενη περιβαλλοντολογικά Ζάκυνθο, δεν θα καταστεί μόνο ένα χρήσιμο βοήθημα των φοιτητών του, αλλά θα λάβει και ξεχωριστή θέση στη διαρκώς αυξανόμενη σχετική βιβλιογραφία.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Οι συνεπέστεροι Αναγνώστες μας

Related Posts with Thumbnails