Η συνάντηση και συνεργασία της Θρησκείας με όλες εκείνες τις υγιείς δυνάμεις, οι οποίες υπερασπίζονται με τον έναν ή άλλο τρόπο το πάσχον στις μέρες μας Περιβάλλον, δεν αποτελεί απλώς ένα κάποιο εγχείρημα, αλλά έχει συν τω χρόνω καταστεί απαίτηση των καιρών, μονόδρομος ή, καλύτερα, έξοδος κινδύνου. Λειτουργεί, ή πρέπει να λειτουργεί, αμφίδρομα:
- Ο θρησκευόμενος άνθρωπος ζει και κινείται ως εξάρτημα και αυτός, το πολυτιμότερο και ανώτερο του κοσμικού corpus, μα συχνά-πυκνά συμπεριφέρεται ως ανόητος αυτόχειρας, αφού ο ίδιος υποβλέπει και παρενοχλεί με την τακτική του την ομαλή εξέλιξη του οικοσυστήματος, ενεργώντας σε τελική ανάλυση εναντίον του ίδιου του εαυτού του.
- Οι οικολογικά σκεπτόμενοι άνθρωποι της τελευταίας τουλάχιστον πεντηκονταετίας, οι οποίοι σέβονται και τιμούν παντοιοτρόπως το περιβαλλοντικό θαύμα, δεν μπορούν ν' ανέχονται τον ολοένα μαινόμενο βιασμό της φύσης. Γι' αυτό ακριβώς στρέφονται τώρα στη Θρησκεία, ώστε ν' αντλήσουν από τα δικά της πιστεύματα την ηθική θωράκιση του αγώνα τους· να εισπράξουν ενδεχομένως ελπίδα, παρηγοριά και αναψυχή σε καιρούς και τόπους απελπισμένους και απαρηγόρητους· να ντύσουν, εξάλλου, με θεολογικά επιχειρήματα (όχι πια συνθήματα) και τις δυο προοπτικές του Κόσμου μας: α) την αρνητική, δηλαδή τη χωρίς "φόβο Θεού" καταλήστευσή του και β) τη θετική, δηλαδή τη συνετή διαχείριση των δυνατοτήτων του οικοσυστήματος.
Χαρακτηριστική, αν και όχι η μοναδική, περίπτωση αυτής της εκζήτησης και πραγμάτωσης συνεργασίας εκ μέρους των οικολογούντων με τους εκπροσώπους της θρησκείας υπήρξε μια συνάντηση κορυφαίων ειδικών επιστημόνων (λ.χ. Carl Sagan, Edward O. Wilson, Stephen Jay Gould) με πολλούς θρησκευτικούς υπεύθυνους, τον Μάιο του 1992 στην Ουάσιγκτον, η οποία κατέληξε σε μια πολύ ενδιαφέρουσα "Συλλογική έκκληση Επιστήμης και Θρησκείας για το Περιβάλλον". [Βλ. H e r m a n E. D a l y, "Επιστήμη, Θρησκεία και Συντηρητική Ανάπτυξη", (Μτφρ Μαρίας Κορναράκη), Περιοδικό Σύναξη 56 (1995) 33 ἑξ.]
Πρόκειται για ένα αξιοπρόσεκτο βήμα, με μοναδική ένσταση από πλευράς των θεολογούντων, ότι δεν είναι και τόσο εύκολο να τιμά κάποιος και να φυλάσσει το Περιβάλλον ως ένα τυχαίο γεγονός, όπως ισχυρίζονταν οι επιστήμονες, αλλά κύρια και πρωταρχικά ως απόρροια, απαύγασμα ή καταστάλαγμα της υπέροχης Αγάπης του Θεού, ο Οποίος, κατά θεμελιώδη καινοδιαθηκική σήμανση και παραδοχή, δεν διαθέτει απλώς μια κάποιαν Αγάπη προς την Κτίση, αλλά ΕΙΝΑΙ ουσιαστικά ο Ίδιος Αγάπη.
Προς μια «θεολογική οικολογία»
Σχέση σύμπνοιας και συνεργασίας απαιτείται. Σχέση αμφίδρομη, αδιάπτωτη και αδιαπραγμάτευτη απαιτείται μεταξύ θεολογούντων και οικολογούντων. Οι μεν εκ πεποιθήσεως, οι δε εξ ανάγκης. Ανύστακτες και ανυποχώρητες οι δυο πλευρές συστρατεύονται, όπου χρειάζεται, υπέρ του κοινού σκοπού, ενώπιον του κοινού κινδύνου.
Βλέποντας εμείς τα πράγματα πάντως από την εκκλησιαστική πλευρά, μπορούμε κατ' αρχήν να υπογραμμίσουμε, ότι τα τελευταία χρόνια έχει όντως καλλιεργηθεί ιδιαίτερος σκεπτικισμός επί του θέματος, που μάλιστα κωδικοποιείται πλέον ως "θεολογική οικολογία". [Πρβλ. Η λ ί α Ο ι κ ο ν ό μ ο υ, Θεολογική Οικολογία· Θεωρία και πράξη, Αθήνα 1994]. Τούτο σημαίνει, ότι ως Χριστιανοί δεν παύουμε ποτέ να προσευχόμαστε και συνάμα να εργαζόμαστε για την επανατοποθέτηση στην αρμόδια θέση των ήδη διαταραγμένων οικολογικών ισορροπιών, υποστηρίζοντας πολύτροπα κάθε άδολη προσπάθεια απ’ οπουδήποτε προέρχεται και που στοχεύει στην εκτόνωση της πραγματικής αυτής σχιζοφρένειας των καιρών μας.
Η «Διακήρυξη της Βενετίας»:
Συστράτευση Ανατολικής και Δυτικής Χριστιανοσύνης
Σε δημοσίευμά μας [«Οι “πράσινες” ευαισθησίες του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου», Εφημ. Ερμής, Ζάκυνθος 10.10.2005, φ. 2297, σ. 8 ἑξ.] έγινε σαφές, ότι η επίσημη Ορθοδοξία, δια των επισημοτέρων χειλέων, δηλαδή του Πρωτοκορυφαίου της Πατριάρχη, κάνει ό,τι ανθρωπίνως είναι δυνατό προς όλες τις κατευθύνσεις: Ειδικά Σεμινάρια, διεθνή Συμπόσια εν πλω, βαρυσήμαντες ομιλίες ενώπιον των ισχυρών της γης. Τελευταία μάλιστα, θεώρησε καλό κι ἐπιβεβλημένο, οι όλες (και μαχητικές κατά κοινή ομολογία) προσπάθειες της Εκκλησίας να εκπορεύονται, όχι μονάχα από τον ορθόδοξο κόσμο, αλλά από τη σύνολη Χριστιανοσύνη, Ανατολική και Δυτική, δύναμη δηλαδή υπολογίσιμη, αριθμητικά τουλάχιστον. Προς τούτο, μετά από αλλεπάλληλες διαχριστιανικές διαβουλεύσεις αισίως φτάσαμε σε μιαν ιστορική συνάντηση Κορυφής επί του θέματος, δηλαδή Πατριάρχου και Πάπα Ιωάννη-Παύλου του Β΄, η οποία με πολύ επίσημο τρόπο κατέληξε στην «Διακήρυξη της Βενετίας», στο Παλάτσο Ντουκάλε, 10 Ιουνίου 2002. Για τη συνάντηση αυτή Φαναρίου και Βατικανού, Ανατολής και Δύσης για να είμαστε ακριβέστεροι, μίλησε ο ἰδιος ο Βαρθολομαίος σε μακρά συνέντευξή του [στον Γιώργο Μαλούχο, Εφημ. Η Καθημερινή της Κυριακής 16.6.2002], επισημαίνοντας μεταξύ άλλων:
«[…] Πράγματι, είναι σημαντικό ότι οι δύο μεγάλες χριστιανικές παραδόσεις, της Aνατολής και της Δύσεως, συμπίπτουν στην προσπάθεια για την προστασία του περιβάλλοντος. Oι συνέπειες της οικολογικής κρίσεως είναι πανομοιότυπες και δεν γνωρίζουν ούτε σύνορα ούτε θρησκευτικές ή άλλου είδους διακρίσεις. O αγώνας για τη διάσωση του περιβάλλοντος πρέπει να είναι κοινός για όλες τις θρησκείες. Mόνο τότε μπορεί να είναι αποτελεσματικός.
[…] Oι δογματικές και θεολογικές διαφορές μεταξύ ρωμαιοκαθολικών και ορθοδόξων δεν πρέπει να εμποδίζουν την κοινή προσέγγιση και συνεργασία τους στην αντιμετώπιση των προβλημάτων που απασχολούν τον άνθρωπο στη σύγχρονη εποχή. H συνεργασία αυτή σφυρηλατεί δεσμούς αγάπης και κοινού χρέους, και, χωρίς να ατονεί η προσπάθεια για επίλυση των θεολογικών διαφορών, η οποία γίνεται με τους επισήμους θεολογικούς διαλόγους για να φέρει πλησιέστερα τις δύο Eκκλησίες. Mε τον τρόπο αυτό φανερώνεται, πράγματι, ότι υπάρχουν πολλά που ενώνουν τις δύο πλευρές και αυτό δεν πρέπει να παραγνωρίζεται ούτε να υποτιμάται. […]».
Η «Διακήρυξη της Βενετίας», λοιπόν, θεμελιωμένη στέρεα στην κοινή αγιογραφική και πατερική Θεολογία των δύο αδελφών Εκκλησιών, αλλά και άκρως ευαισθητοποιημένη υπό τα σύγχρονα ρεαλιστικά δεδομένα, αποτελεί ένα ιστορικό μανιφέστο. Πρόκειται πραγματικά για ένα καλοζυγιασμένο κείμενο υψίστης σημασίας-απόσταγμα ευθύνης, σοφίας και σύνεσης των δύο σημαντικότερων Χριστιανικών Κόσμων, δίχως μεγαλοστομίες και περιττούς ρητορισμούς, το οποίο μάλιστα θα έπρεπε να συγκινήσει όλες τις υγιείς δυνάμεις της Γης, θεολογούντες και οικολογούντες. Για τους μεγάλους «φονιάδες των λαών», γνωστούς-αγνώστους «εμπόρους των εθνών», ούτε λόγος γιά ευαισθητοποίηση… Αυτὠν δεν ιδρώνει το αυτί τους…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου