Γράφει ο π. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ
Καθώς ο ήλιος δύει...
103ος (ργ') ΨΑΛΜΟΣ του ΔΑΒΙΔ
[Νεοελληνική απόδοση: π. Π. Καποδίστριας]
Να ευλογείς, ψυχή μου, τον Κύριο.
Κύριε, ο Θεός μου, πόσο πολύ αναδείχτηκες μέγας!
Αίνο και μεγαλοπρέπεια ντύθηκες,
εσύ που το φως σα ρούχο σου φοράς,
ξαπλώνοντας τον ουρανό σα κάλυμμα δερμάτινο.
Ο στεγάζοντας τα πάνω ουράνια σε νερά,
ο που τα νέφη έκαμε άρμα του
και στις φτερούγες των ανέμων περπατά.
Ο που έπλασε τους αγγέλους του πνεύματα
και τους λειτουργούς του φλόγα πυρός.
Αυτός είναι που θεμελίωσε τη γη στην ασφάλειά της επάνω,
στον αιώνα του αιώνα δε θα γείρει.
Σαν ιμάτιο η άβυσσος περικάλυμμά του,
πάνω στα βουνά θα σταθούν τα νερά.
Τα επιτίμησες και θα φύγουν,
από τη βροντή της φωνής σου θα δειλιάσουν.
Βουνά ορθώνονται πάνω,
πεδιάδες κατεβαίνουν
όπου τα θεμελίωσες.
Σύνορο έβαλες που δεν θα ξεπεράσουν,
ούτε θα επιστρέψουν να καλύψουν τη γη.
Στα φαράγγια τις πηγές ο εξαποστέλλοντας
δίοδο θα βρίσκουν τα νερά στα όρη ανάμεσα,
θα ποτίσουν όλα τα θηρία του αγρού
όναγροι στη δίψα τους θα τα καλοδεχτούν,
πάνω τους θα κατασκηνώσουν τ’ ουρανού τα πετεινά
μες από τις πέτρες θα φωνάξουν.
Ο ποτίζοντας από τα ύψη του βουνά
η γη απ’ τον καρπό θα χορτάσει των έργων σου.
Ο που κάνεις να βλαστήσει χορτάρι για τα ζωντανά
και χλόη να ξεπερετιούνται οι άνθρωποι
ψωμί να βγάνει από τη γη
και την καρδιά του ανθρώπου ευφραίνει το κρασί
ώστε με λάδι το πρόσωπό του ν’ απαλύνει
και το ψωμί στηρίζει την καρδιά του ανθρώπου.
Θα χορτάσουν τα ξύλα της πεδιάδας
οι κέδροι του Λιβάνου που φύτεψες.
Εκεί στρουθία θα στήσουνε φωλιά
με πρώτη και καλύτερη του ερωδιού.
Τα ψηλά βουνά για τα ελάφια
πέτρα
των λαγών το καταφύγιο.
Σελήνη εποίησε για τους καιρούς
τη δύση του έμαθε ο ήλιος.
Σκοτάδι έβαλες κι έγινε νύχτα
ανάμεσά της θα διαβούν του δάσους όλα τα θεριά.
Λιονταράκια ωρυόμενα ν’ αρπάξουν
τροφή να γυρέψουν απ’ τον Θεό.
Ο ήλιος ανάτειλε και συνάχτηκαν
στις μάντρες τους θα κοιμηθούν.
Για τη δουλειά του θάβγει ο άνθρωπος
μέχρι το βράδυ στη δουλειά.
Πόσο μεγάλα τα έργα σου, Κύριε!
Όλα με σοφία τα δημιούργησες
γέμισε από τα κτίσματά σου η γη.
Να, η θάλασσα η μεγάλη κι ευρύχωρη
εκεί αναρίθμητα ερπετά
μικρούλια ζώα και μεγάλα
πλοία εκεί τη διαπλέουν
κι ετούτος ο δράκοντας που τον έπλασες να την εμπαίζει.
Όλα περιμένουν από Σε
στην πρώτη ευκαιρία να τους δώσεις τροφή
κι όταν τους δώσεις θα την μαζέψουν.
Θα τους στερήσεις την πνοή και θα εκλείψουν
στο χώμα τους επιστρέφοντας.
Θα τους στείλεις την πνοή και θα κτιστούν
το πρόσωπο της γης θ’ ανακαινίσεις.
Ας είναι του Κυρίου η δόξα στους αιώνες
ας ευφρανθεί ο Κύριος λόγω των έργων του.
Αυτός που βλέμμα ρίχνει στη γη και την κάνει να τρέμει
αγγίζει τα βουνά και καπνίζονται.
Όσο ζήσω τον Κύριο θα τραγουδήσω
Θα ψάλω τον Θεό μου όσο υπάρχω.
Μακάρι να του αρέσει το ποίημά μου ετούτο
Κι εγώ θα ευφρανθώ με τον Κύριο μαζί.
Μακάρι να εκλείψουν οι αμαρτωλοί από τη γη
και οι άνομοι να μην υπάρχουν.
Να ευλογείς, ψυχή μου, τον Κύριο.
Καθώς ο ήλιος δύει...
Το Βιβλίο των Ψαλμών, ένα από τα 49 της Παλαιάς Διαθήκης, έχει γραφεί στο μεγαλύτερο μέρος του από τον Δαβίδ, κορυφαία φυσιογνωμία του προχριστιανικού κόσμου: Αξιομνημόνευτο βασιλιά, σπουδαίο προφήτη και υποδειγματικό ποιητή.
Ο 103ος (ργ') Ψαλμός του είναι ο γνωστότερος στο ευρύ κοινό μέσα στους αιώνες, ονομάζεται μάλιστα και «Προοιμιακός», επειδή χρησιμοποιείται από την Εκκλησία μας κάθε απόβραδο στην αρχή της λειτουργικής ημέρας, στην Ακολουθία δηλαδή του Εσπερινού, γι' αυτό ακριβώς είναι και τόσο διαδεδομένος μεταξύ των Χριστιανών.
Είναι όντως ιδιαίτερα κατανυκτική και πνευματικά γόνιμη η στιγμή, κατά την οποία, καθώς ο ήλιος δύει, μέσα στους ναούς των Ορθοδόξων ακούγεται αυτός ο Ψαλμός, ο οποίος υμνεί και μεγαλύνει τον Δημιουργό Θεό, περιγράφοντας με λεπτομερή δύναμη λόγου κι επάρκεια εικόνων το θαύμα-μυστήριο των κτισμάτων Του, που μάς περιβάλλουν. Ως εκ τούτου, ο λεγόμενος Προοιμιακός Ψαλμός θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και Περιβαλλοντικός Ψαλμός.
Ο 103ος (ργ') Ψαλμός του είναι ο γνωστότερος στο ευρύ κοινό μέσα στους αιώνες, ονομάζεται μάλιστα και «Προοιμιακός», επειδή χρησιμοποιείται από την Εκκλησία μας κάθε απόβραδο στην αρχή της λειτουργικής ημέρας, στην Ακολουθία δηλαδή του Εσπερινού, γι' αυτό ακριβώς είναι και τόσο διαδεδομένος μεταξύ των Χριστιανών.
Είναι όντως ιδιαίτερα κατανυκτική και πνευματικά γόνιμη η στιγμή, κατά την οποία, καθώς ο ήλιος δύει, μέσα στους ναούς των Ορθοδόξων ακούγεται αυτός ο Ψαλμός, ο οποίος υμνεί και μεγαλύνει τον Δημιουργό Θεό, περιγράφοντας με λεπτομερή δύναμη λόγου κι επάρκεια εικόνων το θαύμα-μυστήριο των κτισμάτων Του, που μάς περιβάλλουν. Ως εκ τούτου, ο λεγόμενος Προοιμιακός Ψαλμός θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και Περιβαλλοντικός Ψαλμός.
Στόχος, η αλλαγή νοοτροπίας
Ό,τι μάς περιβάλλει, από το φως, τα νέφη, τους ανέμους, τη γη και την άβυσσο έως τα πετεινά του ουρανού, τα ξύλα της πεδιάδας, τα ελάφια, τους λαγούς, τα λιονταράκια ή τα κήτη στη θάλασσα και ό,τι άλλο έμψυχο ή άψυχο, έμβιο ή μη, αποτελεί καρπό της Αγάπης και των δίχως πέρας δυνατοτήτων του Πατέρα Θεού. Είναι όλα κρίκοι αλληλένδετοι της χρυσής αλυσίδας της Δημιουργίας Του, στίχοι εύρωστοι του κοσμικού Του Ποιήματος. Αυτός το ποιητικό Αίτιο, ο Ποιητής Αυτός!
Απώτερος σκοπός Του, η λογική και άλογη κτίση να μετέχει σύνολη στην αγαπητική (δηλαδή: ερωτική) συνάφεια μ' Εκείνον. Θαυμάζουμε το γύρω μας θαύμα και ποθούμε μια ζωντανή συνάντηση με τον Θαυματουργήσαντα. Διαπιστώνουμε την ιερότητα των υλικών στοιχείων και καλούμαστε σε συναίσθηση και αλλαγή νοοτροπίας, μια κίνηση δηλαδή αποφασιστικής σημασίας προς τον εσώτερο ψυχικό μας κόσμο, η οποία -σημειωτέον- στη θεολογική και αγιοπατερική γλώσσα ονομάζεται «μετάνοια».
Δεν είναι επιτρεπτό και καθόλου ωφέλιμο, όλα να διαπιστώνονται με τόσην αρμονία δομημένα, ενώ εμείς, οι έχοντες και κατέχοντες την εξαιρετική και θεόσδοτη δωρεά της λογικής και του αυτεξούσιου, να συμπεριφερόμαστε διαρκώς σαν αστείοι πραξικοπηματίες ή κακότροποι υπονομευτές και δολιοφθορείς της Αυθεντικότητας μέσα στη μεγαλειώδη (μα εξόχως ευαίσθητη) δημοκρατική κοινωνία των όντων και του οικοσυστήματος, μέρος ή μέλος τού οποίου αναπόφευκτα είμαστε κι εμείς οι ίδιοι.
Ο Προοιμιακός ή Περιβαλλοντικός Ψαλμός ενδιαφέρεται, λοιπόν, για την όσο είναι ακόμη καιρός ευαισθητοποίηση και του σύγχρονου σκοτισμένου ανθρώπου! Τον καλεί ν' αναπτύξει ξεκάθαρη και ανδρεία οικολογική νοοτροπία, δίχως πτώσεις και μεταπτώσεις· να καλλιεργήσει ειλικρίνεια και ισορροπία στη σχέση του με το κοινό μας σπίτι, τον Κόσμο μας, αισθητό και υπεραισθητό.
Απώτερος σκοπός Του, η λογική και άλογη κτίση να μετέχει σύνολη στην αγαπητική (δηλαδή: ερωτική) συνάφεια μ' Εκείνον. Θαυμάζουμε το γύρω μας θαύμα και ποθούμε μια ζωντανή συνάντηση με τον Θαυματουργήσαντα. Διαπιστώνουμε την ιερότητα των υλικών στοιχείων και καλούμαστε σε συναίσθηση και αλλαγή νοοτροπίας, μια κίνηση δηλαδή αποφασιστικής σημασίας προς τον εσώτερο ψυχικό μας κόσμο, η οποία -σημειωτέον- στη θεολογική και αγιοπατερική γλώσσα ονομάζεται «μετάνοια».
Δεν είναι επιτρεπτό και καθόλου ωφέλιμο, όλα να διαπιστώνονται με τόσην αρμονία δομημένα, ενώ εμείς, οι έχοντες και κατέχοντες την εξαιρετική και θεόσδοτη δωρεά της λογικής και του αυτεξούσιου, να συμπεριφερόμαστε διαρκώς σαν αστείοι πραξικοπηματίες ή κακότροποι υπονομευτές και δολιοφθορείς της Αυθεντικότητας μέσα στη μεγαλειώδη (μα εξόχως ευαίσθητη) δημοκρατική κοινωνία των όντων και του οικοσυστήματος, μέρος ή μέλος τού οποίου αναπόφευκτα είμαστε κι εμείς οι ίδιοι.
Ο Προοιμιακός ή Περιβαλλοντικός Ψαλμός ενδιαφέρεται, λοιπόν, για την όσο είναι ακόμη καιρός ευαισθητοποίηση και του σύγχρονου σκοτισμένου ανθρώπου! Τον καλεί ν' αναπτύξει ξεκάθαρη και ανδρεία οικολογική νοοτροπία, δίχως πτώσεις και μεταπτώσεις· να καλλιεργήσει ειλικρίνεια και ισορροπία στη σχέση του με το κοινό μας σπίτι, τον Κόσμο μας, αισθητό και υπεραισθητό.
103ος (ργ') ΨΑΛΜΟΣ του ΔΑΒΙΔ
[Νεοελληνική απόδοση: π. Π. Καποδίστριας]
Να ευλογείς, ψυχή μου, τον Κύριο.
Κύριε, ο Θεός μου, πόσο πολύ αναδείχτηκες μέγας!
Αίνο και μεγαλοπρέπεια ντύθηκες,
εσύ που το φως σα ρούχο σου φοράς,
ξαπλώνοντας τον ουρανό σα κάλυμμα δερμάτινο.
Ο στεγάζοντας τα πάνω ουράνια σε νερά,
ο που τα νέφη έκαμε άρμα του
και στις φτερούγες των ανέμων περπατά.
Ο που έπλασε τους αγγέλους του πνεύματα
και τους λειτουργούς του φλόγα πυρός.
Αυτός είναι που θεμελίωσε τη γη στην ασφάλειά της επάνω,
στον αιώνα του αιώνα δε θα γείρει.
Σαν ιμάτιο η άβυσσος περικάλυμμά του,
πάνω στα βουνά θα σταθούν τα νερά.
Τα επιτίμησες και θα φύγουν,
από τη βροντή της φωνής σου θα δειλιάσουν.
Βουνά ορθώνονται πάνω,
πεδιάδες κατεβαίνουν
όπου τα θεμελίωσες.
Σύνορο έβαλες που δεν θα ξεπεράσουν,
ούτε θα επιστρέψουν να καλύψουν τη γη.
Στα φαράγγια τις πηγές ο εξαποστέλλοντας
δίοδο θα βρίσκουν τα νερά στα όρη ανάμεσα,
θα ποτίσουν όλα τα θηρία του αγρού
όναγροι στη δίψα τους θα τα καλοδεχτούν,
πάνω τους θα κατασκηνώσουν τ’ ουρανού τα πετεινά
μες από τις πέτρες θα φωνάξουν.
Ο ποτίζοντας από τα ύψη του βουνά
η γη απ’ τον καρπό θα χορτάσει των έργων σου.
Ο που κάνεις να βλαστήσει χορτάρι για τα ζωντανά
και χλόη να ξεπερετιούνται οι άνθρωποι
ψωμί να βγάνει από τη γη
και την καρδιά του ανθρώπου ευφραίνει το κρασί
ώστε με λάδι το πρόσωπό του ν’ απαλύνει
και το ψωμί στηρίζει την καρδιά του ανθρώπου.
Θα χορτάσουν τα ξύλα της πεδιάδας
οι κέδροι του Λιβάνου που φύτεψες.
Εκεί στρουθία θα στήσουνε φωλιά
με πρώτη και καλύτερη του ερωδιού.
Τα ψηλά βουνά για τα ελάφια
πέτρα
των λαγών το καταφύγιο.
Σελήνη εποίησε για τους καιρούς
τη δύση του έμαθε ο ήλιος.
Σκοτάδι έβαλες κι έγινε νύχτα
ανάμεσά της θα διαβούν του δάσους όλα τα θεριά.
Λιονταράκια ωρυόμενα ν’ αρπάξουν
τροφή να γυρέψουν απ’ τον Θεό.
Ο ήλιος ανάτειλε και συνάχτηκαν
στις μάντρες τους θα κοιμηθούν.
Για τη δουλειά του θάβγει ο άνθρωπος
μέχρι το βράδυ στη δουλειά.
Πόσο μεγάλα τα έργα σου, Κύριε!
Όλα με σοφία τα δημιούργησες
γέμισε από τα κτίσματά σου η γη.
Να, η θάλασσα η μεγάλη κι ευρύχωρη
εκεί αναρίθμητα ερπετά
μικρούλια ζώα και μεγάλα
πλοία εκεί τη διαπλέουν
κι ετούτος ο δράκοντας που τον έπλασες να την εμπαίζει.
Όλα περιμένουν από Σε
στην πρώτη ευκαιρία να τους δώσεις τροφή
κι όταν τους δώσεις θα την μαζέψουν.
Θα τους στερήσεις την πνοή και θα εκλείψουν
στο χώμα τους επιστρέφοντας.
Θα τους στείλεις την πνοή και θα κτιστούν
το πρόσωπο της γης θ’ ανακαινίσεις.
Ας είναι του Κυρίου η δόξα στους αιώνες
ας ευφρανθεί ο Κύριος λόγω των έργων του.
Αυτός που βλέμμα ρίχνει στη γη και την κάνει να τρέμει
αγγίζει τα βουνά και καπνίζονται.
Όσο ζήσω τον Κύριο θα τραγουδήσω
Θα ψάλω τον Θεό μου όσο υπάρχω.
Μακάρι να του αρέσει το ποίημά μου ετούτο
Κι εγώ θα ευφρανθώ με τον Κύριο μαζί.
Μακάρι να εκλείψουν οι αμαρτωλοί από τη γη
και οι άνομοι να μην υπάρχουν.
Να ευλογείς, ψυχή μου, τον Κύριο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου