© ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση και αναπαραγωγή οποιωνδήποτε στοιχείων ή σημείων του e-περιοδικού μας, χωρίς γραπτή άδεια του υπεύθυνου π. Παναγιώτη Καποδίστρια (pakapodistrias@gmail.com), καθώς αποτελούν πνευματική ιδιοκτησία, προστατευόμενη από τον νόμο 2121/1993 και την Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης, κυρωμένη από τον νόμο 100/1975.

Άγραφα (6) Αμερική (25) Αφιερώματα (6) Γιώργος Καρρής (10) Γρεβενά (1) Έδεσσα (1) Ειδήσεις για το Περιβάλλον (28) Εκδόσεις (23) Εκπαίδευση (2) Ελαιο-σώματα (13) Επικαιρότητα (28) Ζάκυνθος και Περιβάλλον (233) Ζωές εφήμερες (μικρά videos π. Π. Κ.) (10) Θρησκεία και Περιβάλλον (348) Κείμενα π. Παναγιώτη Καποδίστρια (42) Κέντρο Λόγου ΑΛΗΘΩΣ (23) Κερκίνη (1) Κορινθία (1) Κρίσεις για τα "Κεφάλαια Θεολογίας του Περιβάλλοντος" (7) Λίμνη Πλαστήρα (6) Λογοτεχνία (2) ΜάνηNatura (1) Μοναχισμός και Περιβάλλον (9) Μουσεία Φύσης (16) Μουσική (2) Οικολογικά Συνέδρια (58) Οικολογικές δράσεις Βατικανού (5) Πρωτοβουλίες Οικουμενικού Πατριάρχη (268) Πυρκαγιές 2007 (13) Πυρκαγιές 2009 (6) Πυρκαγιές 2017 (10) Πυρκαγιές 2018 (9) Πυρκαγιές 2019 (1) Σεισμοί (2) Στίγματα (62) Στροφάδια (20) Ταινίες οικολογικές (14) ΤΕΙ Ζακύνθου (10) Το Η΄ Οικολογικό Συμπόσιο στον Μισισιπή (22) Υμνολογία Οικολογική (3) Φύση Ιορδανίας (6) Φύση Κιέβου (4) ΦωτοNatura (209) Ώρα της Γης (9) AfricaNatura (23) Covid-19 (7) Editorial (1) Greener Attica 2018 (9) Halki Summit 2012 (6) Halki Summit 2015 (5) Halki Summit 2019 (5) Halki Summit 2021 (1) Halki Summit 2022 (1) Halki Summit 2024 (3) Holy Land Άγιοι Τόποι (1)

13.12.08

Ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Ιερώνυμος Β' για το πολύπαθο φυσικό Περιβάλλον

Μήνυμα για την Ημέρα του Περιβάλλοντος
(5 Ιουνίου 2008)

Το φυσικό περιβάλλον δεν είναι τίποτε άλλο παρά ο οίκος του Θεού μέσα στον οποίο τοποθέτησε τον άνθρωπο, για να ζήσει και να διαχειρίζεται τα υλικά αγαθά που του προσφέρει. Για να απολαμβάνει αυτά τα αγαθά, πρέπει να ζει μία πνευματική ζωή, που ορίζεται στο κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο (Στ´ 53) : «Αμήν, αμήν λέγω υμίν, εάν μη φάγητε την σάρκα του Υιού του ανθρώπου και πίητε αυτού το αίμα, ουκ έχετε ζωήν εν εαυτοίς». Το ακούμε στη Θεία Λειτουργία όπου ο Ιερέας καλεί τους πιστούς για να κοινωνήσουν «Μετά φόβου Θεού, πίστεως και αγάπης».

Τι σημαίνει για να κοινωνήσουν; Σημαίνει ότι μετανοούν για την αλλοίωση της θείας εικόνας την οποία φέρουν, και προσπαθούν να ζήσουν αυτήν την πνευματική ζωή. Άλλωστε η μετάνοια, η εξομολόγηση και η κοινωνία δεν είναι τίποτε άλλο, παρά η προσέγγιση στο Σώμα και το Αίμα του Κυρίου, που μας δίνεται δια του Σταυρικού Του Θανάτου, ώστε να ζούμε αυτή την ζωή. Το παράδειγμα τούτο της ζωής του Θεανθρώπου πρέπει να ακολουθεί ο άνθρωπος για να μπορεί να απολαμβάνει τα υλικά αγαθά του φυσικού περιβάλλοντος. Αν ζει κατά σάρκα, κατά επιθυμία σαρκός, τότε δεν κάνει τίποτε άλλο, παρά να ρυπαίνει το περιβάλλον, που καταλήγει έτσι σε ένα αυτοκαταστρεφόμενο σύστημα και για τον ίδιο τον άνθρωπο και για το περιβάλλον.

Κατά τη σημερινή ημέρα, αλλά και κάθε ημέρα, πρέπει να σκεπτόμαστε πως οφείλουμε να συμπεριφερόμαστε έναντι του περιβάλλοντος ως Ορθόδοξοι Χριστιανοί και υπεύθυνοι πολίτες. Συνήθως μιλώντας για το περιβάλλον εννοούμε τους συνανθρώπους μας, την οικογένεια, τους φίλους, την κοινωνία. Είναι κι αυτό ένα σύμπτωμα της εποχής μας, να αγνοούμε το φυσικό περιβάλλον, να υποτιμάμε και να περιφρονούμε την αξία του, να θεωρούμε, ότι είναι όχι φιλικό προς εμάς, αν και όχι εχθρικό, ότι έχει δημιουργηθεί μόνο για να εξυπηρετεί τη βούλησή μας. Ότι δηλαδή είναι αντικείμενο το οποίο μας επιτρέπεται να το αλλοιώνουμε προκειμένου να το προσαρμόζουμε στις δικές μας ανεξέλεγκτες και ατέρμονες ανάγκες και επιθυμίες.
Με επικρατούσα τη λογική αυτή είναι επόμενο σε όλα τα επίπεδα της ζωής στον Πλανήτη μας, σε μάκρο– και μικροκλίμακα, να υπάρχει ανησυχητική επιβάρυνση του περιβάλλοντος και να αυξάνεται η σκληρότητα και η βαρβαρότητα στη ζωή μας. Τα μεγάλα και τα μικρά δάση καίγονται, οι θάλασσες ρυπαίνονται, ο αέρας μολύνεται, η ξηρά αλλοιώνεται από τεράστια έργα που εξυπηρετούν την οικονομική ανάπτυξη, οι πόλεις τσιμεντοποιούνται, η ύπαιθρος ερημώνεται από ανθρώπους, αφού αυτοί προτιμούν τον αστικό τρόπο ζωής, το πόσιμο νερό με δυσκολία εξυπηρετεί τις ανάγκες του συσσωρευόμενου στις πόλεις πληθυσμού.

Τις τελευταίες δεκαετίες και στον ελλαδικό χώρο ξεκίνησε να αναπτύσσεται ένας ευρύτερος προβληματισμός σχετικά με όλες τις επιβλαβείς συνέπειες που προκαλούν οι τοξικές ουσίες στο φυσικό περιβάλλον και κυρίως στους φυσικούς πόρους ζωής, όπως είναι το έδαφος, το νερό, η ατμόσφαιρα, τα οποία πρωτογενώς παρέχουν ζωή στον άνθρωπο, αλλά και στους διαφόρους οργανισμούς που αναπτύσσονται μέσα σε αυτό.

Η αρχή την οποία πρέπει να εφαρμόσει ο άνθρωπος για να σεβασθεί το περιβάλλον, είναι η αρχή της αγάπης. Ο άνθρωπος σήμερα, που δε σέβεται αυτή την αρχή, ρυπαίνει το περιβάλλον. Ρυπαίνει το περιβάλον, διότι δεν σέβεται τον εαυτόν του, αλλά και τον συνάνθρωπό του.

Πού οδηγείται η κοινωνία σήμερα, αποτελεί το μεγάλο ερωτηματικό, το οποίο πρέπει να απαντηθεί από τον ίδιο τον άνθρωπο, γιατί η Εκκλησία διακηρύσσει «ζήσε την σωματική σου ζωή σύμφωνα με τους κανόνες και δεν έχεις τίποτε να φοβηθείς»• μάλιστα δίνει και τα μέσα, όπως θα δούμε στην προς Ρωμαίους επιστολή (Στ´ 22) «Νυνί δε ελευθερωθέντες από της αμαρτίας, δουλωθέντες δε τω Θεώ, έχετε τον καρπόν υμών εις αγιασμόν, το δε τέλος ζωήν αιώνιον». Αυτό σημαίνει ότι, αν ζούμε σαν πνευματικοί άνθρωποι θα έχουμε τον καρπόν εκείνον, ο οποίος προέρχεται από τον αγιασμό που οδηγεί στην αιώνιο ζωή.

6.12.08

Μια ακόμη πτυχιακή: "Μοντέλα Ανάπτυξης Αγροτουρισμού και Οικοτουρισμού στην περιοχή του Εθνικού Δρυμού Οίτης"

Μια ακόμη πρόσκληση για παρουσίαση Πτυχιακής Εργασίας φοιτητή μας στο Τμήμα Οικολογίας και Περιβάλλοντος. Αφορά στον φοιτητή Δημήτρη Παπαλελούδη και το θέμα, που έχει δουλέψει, είναι εξόχως ενδιαφέρον:

"Μοντέλα Ανάπτυξης Αγροτουρισμού και Οικοτουρισμού στην περιοχή του Εθνικού Δρυμού Οίτης".

Η παρουσίαση πρόκειται να πραγματοποιηθεί την Τρίτη, 9 Δεκεμβρίου 2008, ώρα 11 το πρωί, στο Αμφιθέατρο του Τ.Ε.Ι. Ιονίων Νήσων (στην Πλατεία Κάλβου).

Από καρδιάς σού ευχόμαστε, καλές και πολλές επιτυχίες να έχεις πάντοτε και με το καλό το Πτυχίο, Δημήτρη!

22.11.08

Μια πτυχιακή εργασία στο ΤΕΙ Ζακύνθου για τη Μονή Παντοκράτορος του Αγίου Όρους

Ο καλός φοιτητής μας στο Τμήμα Οικολογίας και Περιβάλλοντος του Τ.Ε.Ι. Ιονίων Νήσων, Δημήτρης Λούκας μάς καλεί στην παρουσίαση της Πτυχιακής του Εργασίας με τίτλο:
"Συνολική Εκτίμηση Εισροών, Εκροών και Περιβαλλοντικών Πιέσεων σε κλειστές Μοναστηριακές Κοινότητες. Περίπτωση μελέτης: Ι. Μ. Παντοκράτορος Αγίου Όρους",
η οποία θα πραγματοποιηθεί την Τρίτη 25 Νοεμβρίου 2008 και ώρα 10 το πρωί στο αμφιθέατρο του Τ.Ε.Ι. (Πλατεία Κάλβου στη Ζάκυνθο). Να σημειωθεί, ότι Εισηγήτρια και Επιβλέπουσα της εργασίας ήταν η κ. Ευσταθία Σκώττη.

Τού ευχόμαστε από καρδιάς να βιώνει πάντα επιτυχίες στη ζωή του, επιδεικνύοντας πάντα το ίδιο ήθος, την ίδια καλοσύνη και την ίδια επιμέλεια με ό,τι καταπιάνεται!

*** Στη φωτό, φοιτητές στο μάθημα "Θρησκεία και Περιβάλλον". Πρώτος από αριστερά, ο Δημήτρης Λούκας.
*** Την ίδια είδηση, δείτε "στον ίσκιο του Ήσκιου", εδώ.

27.10.08

Ένας Αρτέμης (Aρτίνα) ασκητής

Γράφει ο Γιώργος Καρρής
Βιολόγος Msc - Yποψήφιος Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Πατρών
Ο Αρτέμης (Calonectris diomedea) αποτελεί ένα από τα πιο χαρακτηριστικά είδη ορνιθοπανίδας των ελληνικών θαλασσών. Πρόκειται για ένα πελαγικό, μακρόβιο, μονογαμικό, μεταναστευτικό θαλασσοπούλι, με ιδιαίτερα υψηλό δείκτη φιλοπατρίας. Περνά μεγάλο χρονικό διάστημα στην προαναπαραγωγική ηλικία η οποία φτάνει συνήθως τα 6-7 χρόνια και χαρακτηρίζεται από το ελάχιστο μέγεθος γέννας (1 μοναδικό αβγό ανά ζευγάρι). Αναπαράγεται κατά αποικίες στη Μεσόγειο (υποείδος C. d. diomedea), σε νησιά του ΒΑ Ατλαντικού όπως στη Μαδέιρα, στις Αζόρες, στα Κανάρια νησιά και στο Σελβάτζεμ Γκράντε υποείδος (C. d. borealis) καθώς επίσης και στα νησιά του Πράσινου Ακρωτηρίου. O γεωγραφικά απομονωμένος πληθυσμός σε αυτό το τελευταίο νησιωτικό σύμπλεγμα του Β. Ατλαντικού αποτελούσε μέχρι πριν λίγο καιρό υποείδος. Σήμερα αναγνωρίζεται ως ξεχωριστό είδος (Calonectris edwardsii), αποτελώντας επί της ουσίας προϊόν της γεωγραφικής ειδογένεσης (geographic speciation). Όσον αφορά τη διαχείμαση των Αρτέμηδων, αυτή λαμβάνει χώρα στα μακρινά θαλασσινά πεδία του Νότιου Ατλαντικού τα οποία και εγκαταλείπει το Μάρτη με Απρίλη για να αναπαραχθεί.

H παρακολούθηση των θαλασσόπουλων αποτελεί παγκοσμίως έναν άριστο δείκτη για την κατάσταση των θαλάσσιων οικοσυστημάτων. Εντούτοις η έρευνα για το μεσογειακό υποείδος του Αρτέμη δεν είναι καθόλου εύκολη περίπτωση μια και οι αποικίες βρίσκονται κατά κύριο λόγο σε απομονωμένα και ακατοίκητα νησιά ενώ οι φωλιές εντοπίζονται σε πολύ βαθιές σχισμές βράχων στην ακτογραμμή ή κάτω από πυκνή και αδιαπέραστη μακία βλάστηση.
Στον ελλαδικό χώρο πολυετής συστηματική μελέτη (από τη δεκαετία του 70 έως αυτή του 90) για τον Αρτέμη έχει πραγματοποιηθεί από τον Dr Ristow στο νησιωτικό σύμπλεγμα των Διονυσάδων, στη ΒΑ Κρήτη.

Αξίζει να σημειωθεί επίσης ότι, τα τελευταία χρόνια το ΤΕΙ Ιονίων Νήσων σε συνεργασία με την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία και το Εθνικό Θαλάσσιο Πάρκο Ζακύνθου αλλά την αρωγή της Μητροπόλεως Ζακύνθου και Στροφάδων, διεξάγει έρευνα για το είδος στα Στροφάδια, στα νοτιότερα νησιά των Επτανήσων.
Σύμφωνα μ' εκτιμήσεις από την έρευνα των δύο τελευταίων ετών, ο αναπαραγωγικός πληθυσμός του Αρτέμη στα δύο νησάκια του συμπλέγματος ανέρχεται στα 2.000 με 3.000 ζευγάρια.

Η παρακολούθηση της αναπαραγωγικής προσπάθειας του είδους στα Στροφάδια είχε και ένα ιδιαίτερο εύρημα! Ένα από τα ζευγάρια φώλιαζε εντός της Σκήτης του Αγίου Διονυσίου στη νήσο Σταμφάνη, σε μία απόσταση 200 περίπου μέτρων από την ακτογραμμή.
Η επιτυχία της αναπαραγωγής του εν λόγω ζευγαριού πιστοποιήθηκε από την τελευταία επίσκεψη της ομάδας πεδίου τον προηγούμενο Σεπτέμβρη. Ο μονάκριβος πτερωμένος και ήδη δακτυλιωμένος νεοσσός της φωλιάς δε φάνηκε να ξαφνιάζεται από την παρουσία μας στη σπηλιά και πόζαρε με ιδιαίτερη άνεση στο φακό, σκεπτόμενος ίσως το πρώτο του μεταναστευτικό ταξίδι τον Οκτώβρη.
Η σημαντική αυτή όσο και συμβολική παρουσία του νεοσσού στη σπηλιά του Αγίου αποτέλεσε άλλο ένα επιπλέον κίνητρο για την ομάδα των ορνιθολόγων, προκειμένου αυτός να υπάρξει αντικείμενο περαιτέρω συστηματικής έρευνας (τοποθέτηση δακτυλιδιού, μετρήσεις διαστάσεων, γενετική ανάλυση σε επίπεδο DNA κλπ). Όσο για την ονομασία του, αυτή δε μπορούσε να ήταν άλλη από «Διονύσης».

21.10.08

"ΑΥΤΗ ΤΗ ΦΟΡΑ ΝΑ ΜΗΝ ΞΕΧΑΣΟΥΜΕ (μια καμένη έκθεση)" στη Ζάκυνθο

Στις 18 Οκτωβρίου 2008, στο Μεταβυζαντινό Μουσείο Ζακύνθου (Πλατεία Σολωμού) άνοιξε τις πύλες της στο υποψιασμένο κοινό η οικολογικού ενδιαφέροντος περιοδεύουσα πόλεις της Ελλάδας Έκθεση "Αυτή τη φορά να μην ξεχάσουμε (μια καμένη έκθεση)", που αφορά στις πρωτοφανείς και καταστρεπτικότατες Πυρκαγιές του Καλοκαιριού του 2007.


Την τοπική διοργάνωση ανέλαβε και πραγματοποίησε με απόλυτη επιτυχία η Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ζακύνθου, ενώ συμμετέχουν ως συνδιοργανωτές η Ιερά Μητρόπολη, η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση - Τμήμα Περιβάλλοντος, το Επιμελητήριο, η Διεύθυνση Δασών, η Πυροσβεστική Υπηρεσία Ζακύνθου και το Τμήμα Οικολογίας και Περιβάλλοντος του ΤΕΙ Ιονίων Νήσων.


Οπως αναφέρουν οι πρωτοστάτες της όλης προσπάθειας, η Έκθεση αυτή αποτελεί μια απόπειρα, ώστε «να συντηρήσουμε τη μνήμη, ημών των ιδίων πρώτα απ’ όλα, και αν γίνεται να απλώσουμε τον διάλογο, ενώ με τη φιλοδοξία αυτή, η θα αποτελέσει ένα μικρό, γόνιμο, αντιπλημμυρικό ανάχωμα, ανάμεσα στην Οργή και την Αδιαφορία».


Πλήθος ευαισθητοποιημένων Καλλιτεχνών συμμετέχουν, με κορυφαίο τον ποιητή και οικολόγο Νάνο Βαλαωρίτη.

Η Έκθεση της Ζακύνθου δεν είναι ολόκληρη, όπως δηλαδή ξεκίνησε στην Αθήνα, λόγω έλλειψης του κατάλληλου χώρου, στον οποίον θ' αναπτύσσονταν τα έργα. Τα ήδη αναρτηθέντα όμως είναι ενδεικτικά και δηλωτικά της Τραγωδίας του περσινού καυτού Καλοκαιριού.


Στη μεγάλη πρωταρχική Έκθεση, πλην του Βαλαωρίτη, συμμετέχουν με έργα τους οι καλλιτέχνες: Κωστής, Ιάκωβος Χατζησταύρου, Μαριάντζελα Ζανέτου, Σοφία Κοψίδου, Ελενα Ακύλα, Κώστας Κουτσαυτίκης, Μαρία Λέτσιου, Αγγελική Κόρκου, Ελένη Πολιτοπούλου, Μαρίλη Ζαρκαδά, Βάσω Σοφρά, Ιων Πανόπουλος, Αλέκος Σταματόπουλος, Ανδρό, Κατερίνα Κατσιφαράκη, Κώστας Κολημένος, Κώστας Στεργίου, Λουίζα Γκουλιαλμάκη, Αγγελική Μπαρδάκη, Μαρία Καραλουκά, Γιάννης Σκαρλάτος, Λίτσα Μουσούλη, Τζίμης Ευθυμίου, Γιώργος Χουρχουλής, Παναγιώτα Αποστολοπούλου, Ελλη Γρίβα, Κοσμάς Λιλικάκης, Ράνια Καραμούζη, Ευγενία Καραμούζη, Χρήστος Αποστολάκης, Γιάννης Κουτρούλης, Γιάννης Μπέσκος, Γιούλα Γαζετοπούλου, Ηλίας Πούλος, Ελένης Πολυχρονάτου.


Στην Έκθεση της Ζακύνθου προστέθηκαν εφτά έργα ισάριθμων Καλλιτεχνών της Ζακύνθου, των: Ελένης Γούναρη, Διονύση Ματαράγκα, Αθηναΐδος Ξένου, Θάλειας Ξένου-Ξενάκη, Κώστα Πλέσσα, Μίκας Συμβουλίδου και Έφης Χασάπη. Αυτά τα συγκεκριμένα έργα μπορείτε να τα δείτε σε ιδιαίτερη ανάρτησή μας εδώ.


Κλείνοντας αυτή τη σύντομη παρουσίαση, δανειζόμαστε και πάλι λόγια των πρωταρχικών διοργανωτών για το πώς και το γιατί της Έκθεσης:

"Το καλοκαίρι που μας πέρασε όλοι νοιώσαμε ανίσχυροι, αμήχανοι, προδομένοι και φτωχότεροι. Αυτή τη φορά, το κύμα της φωτιάς δεν φάνηκε να αφήνει ορθό κανένα άλλοθι, καμία δικαιολογία κανένα εφησυχασμό, όχι μόνο για την καταστροφή της ζωής, αλλά και του αρχαίου τοπίου, της ιδιαίτερης αίσθησης αυτού του τόπου, που όπως και να έχει δεν είναι ιδιοκτησία ή κληρονομιά μας, αλλά κτήμα όλης της ανθρωπότητας. Και η κοινωνία αυτής της εποχής, αυτής της χώρας, ίσως μείνει στην μνήμη σαν μία κοινωνία ανάξιων κληρονόμων.

Αυτό, λίγο πολύ γνωστό σε όλους, δεν θα το συζητούσαμε ίσως, αν δεν βρισκόμασταν μπροστά σε δύο φαινόμενα:

1. Την θριαμβευτική επέλαση των κατασκευαστικών εταιριών και των αιωνίων συμφερόντων, πάνω στην καμένη γη.

2. Το εφήμερο της συνείδησης, που μπαίνει σε ψύξη, μόλις αλλάξει το πρόγραμμα των ειδήσεων της τηλεόρασης.

Σε μία προσπάθεια να συντηρήσουμε τη μνήμη, ημών των ιδίων πρώτα από όλα, και αν γίνεται να απλώσουμε τον διάλογο, ξεκινά αυτή η έκθεση «άμεσης Δράσης».

[Φωτογραφίες από την Έκθεση: π. Π.Κ.]

11.10.08

Τα γατάκια της εγκατάλειψης

Πρωινή σαββατιάτικη βόλτα στους γύρω λόφους. Και ξαφνικά, τέσσερα νεογέννητα γατάκια, μισότυφλα ακόμη, ξεπηδούν από τα χόρτα, εκλιπαρώντας για τροφή και αγάπη, με ασθενικά νιαουρισματάκια...
Κάποιος ασυνείδητος υπάνθρωπος τα πέταξε εκεί στην ερημιά...









Μικρόπουλα στο Μεγάλο Στροφάδι



Η σημερινή ανάρτηση πρέπει να νοηθεί ως συνέχεια της προηγούμενής μας, υπό τον τίτλο Στιγμές φυσικής ζωής από το Μεγάλο Νησί των Στροφάδων, όπου δημοσιεύσαμε υπέροχες φωτογραφίες, τις οποίες μάς παρεχώρησε ευγενικά ο ορνιθολόγος Γιώργος Καρρής, ο και καλός συνεργάτης μας, άρτι αφιχθείς από τον πλωτό εκείνον παράδεισο του Νοτίου Ιονίου.
Στις νεότερες παραπάνω φωτογραφίες, μπορείτε να θαυμάσετε κάποια γοητευτικά μικρόπουλα (i. Muscicapa striata, ii. Phylloscopus trochilus, iii. M Ficedula hypoleuca), τα οποία καταγράφηκαν κατά την διάρκεια της τελευταίας επίσκεψης του Καρρή στο Μεγάλο Νησί των Στροφάδων, τη Σταμφάνη, καθώς ολημερίς κυνηγούσαν έντομα εδώ κι εκεί, στις σιτηροκαλλιέργειες του νησιού. Όντως, Χαρά Θεού!!!

9.10.08

Αλυκές Κατασταρίου: Ο τελευταίος υγροτοπικός παράδεισος στο Νομό Ζακύνθου

[Φωτογραφίζει και γράφει ο Γιώργος Καρρής, Εργαστηριακός Συνεργάτης του Τμήματος Οικολογίας & Περιβάλλοντος ΤΕΙ Ιονίων Νήσων (Παραρτήματος Ζακύνθου) - Μέλος της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρίας, τον οποίον ευχαριστούμε ξανά και ξανά για την κατά καιρούς ευπρόσωπη και πολύτιμη συνεργασία του με τους ιστοχώρους μας, αλλά και την όλη δημιουργική παρουσία του στο νησί μας.
π. Π.Κ.]
Στα "τηγάνια" των Αλυκών

Κοινή Νανοσκαλίδρα - Calidris minuta


Σταχτιά Νανοσκαλίδρα - Calidris temminckii


Σταχοτσικνιάς - Ardea cinerea


Ποταμοσφυριχτής - Charadrius dubius


Λευκοτσικνιάς - Egretta garzetta


Σταυλοχελίδονο - Hirundo rustica


Κιτρινοσουσουράδα - Motacilla flava


Δεκαοχτούρα - Streptopelia decaocto


Λασπότριγγας - Tringa glareola


Οι δυτικές και βορειοανατολικές ακτές Ζακύνθου, ο κόλπος του Λαγανά από το Γέρακα έως και το Κερί μαζί με το Πελούζο και το Μαραθονήσι, καθώς επίσης και τα Στροφάδια αποτελούν κατά κύριο λόγο παράκτια οικοσυστήματα. Οι περιοχές αυτές λόγω των τύπων οικοτόπων που διαθέτουν αποτελούν τις ασφαλιστικές δικλίδες για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας σε όλο το Νομό και γι’ αυτό εντάσσονται στο ευρωπαϊκό δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Natura 2000[1]. Ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό που ενώνει αυτές τις περιοχές του Νότιου Ιονίου είναι η σύνδεση τους μέσω μίας από τις κύριες μεταναστευτικές οδούς που ακολουθούν τα άγρια είδη ορνιθοπανίδας, πετώντας από την Αφρική στην Ελλάδα και αντίστροφα.


Μέχρι και πριν από κάποια χρόνια η διατήρηση της βιοποικιλότητας στην ευρύτερη περιοχή της Ζακύνθου, είχε κι έναν άλλο «σύμμαχο» εκτός από τις προαναφερθείσες περιοχές. Αυτός ήταν το υγροτοπικό σύμπλεγμα που συνέθεταν οι Αλυκές Κατασταρίου, η Λίμνη Κερίου και η Λίμνη Μακρή και το οποίο χαρακτηριζόταν από μία πολλαπλή αξία για τον άνθρωπο. Οι υγρότοποι εξ ορισμού (Συνθήκη Ramsar, 1971) είναι φυσικές ή τεχνητές περιοχές που αποτελούνται από έλη με ποώδη βλάστηση, από μη αποκλειστικώς ομβροδίαιτα έλη με τυρφώδες υπόστρωμα, από τυρφώδη εδάφη ή από νερό. Οι περιοχές αυτές μπορεί να είναι μόνιμα ή προσωρινά κατακλυζόμενες από νερό το οποίο είναι στάσιμο ή τρεχούμενο, γλυκό, υφάλμυρο ή αλμυρό και περιλαμβάνουν επίσης εκείνες που καλύπτονται από θαλασσινό νερό το βάθος του οποίου κατά την αμπώτιδα δεν ξεπερνά τα έξι μέτρα. Oι συνηθέστεροι τύποι υγροτόπων είναι: ποταμοί, ρυάκια, εκβολές και δέλτα ποταμών, λίμνες, λιμνοθάλασσες, έλη, πηγές, παρόχθιες περιοχές, αλυκές και τεχνητοί ταμιευτήρες νερού.

Στις μέρες μας η Λίμνη Μακρή δεν υφίσταται, μια και εκεί υπάρχει πια το αεροδρόμιο και μόνο κάποια εποχιακά τέλματα φανερώνουν τον προηγούμενο υγροτοπικό χαρακτήρα της περιοχής. Επίσης η Λίμνη Κερίου αν και εντός του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου, φαίνεται να υφίσταται μία συνεχόμενη συρρίκνωση και υποβάθμιση από ανθρωπογενείς δραστηριότητες με αποτέλεσμα οι υγροτοπικές αξίες της συνεχώς να φθείρουν.

Με όλα αυτά, οι Αλυκές Κατασταρίου αποτελούν ακόμα στις μέρες μας το μοναδικό πραγματικό υγρότοπο του Νομού, έναν υγρότοπο ο οποίος εκτός από τις βασικές υπηρεσίες που μπορεί να προσφέρει, όπως:

* την «επικάθηση» των γλυκών νερών πάνω στον θαλασσινό ορίζοντα και την αποτροπή της αλμύρινσης των γειτονικών γεωργικών εδαφών,
* τον εμπλουτισμό του υπόγειου υδροφορέα στον οποίο στηρίζεται όλο το νησί για πόσιμο και αρδευτικό νερό, αλλά και
* τη μέχρι και το 1987 αλοπηγία και παραγωγή αλατιού,
προσφέρει και κάτι άλλο πολύ σημαντικό και ανεκτίμητο.

Οι Αλυκές Κατασταρίου των περίπου 200-250 στρεμμάτων, εντοπίζονται στο βορειοανατολικό τμήμα του νησιού και αποτελούν για τα μεταναστευτικά, τα αναπαραγόμενα και τα διαχειμάζοντα είδη πουλιών ένα ιδιαίτερα σημαντικό οικοσύστημα, ειδικότερα κατά τη διάρκεια της εαρινής και φθινοπωρινής μετανάστευσης. Ιδιαίτερα την Άνοιξη καταφθάνουν στην περιοχή μεγάλοι αριθμοί μεταναστευτικών πουλιών από την Αφρική τα οποία και «εισπράττουν» τον εν λόγω υγρότοπο ως ζωτικής σημασίας σταθμό ξεκούρασης, τροφοδοσίας και καταφυγίου μετά από ένα τόσο επίπονο και ενεργειακά δαπανηρό ταξίδι. Είδη όπως η Νανοσκαλίδρα, ο Λασπότριγγας, ο Λευκοτσικνιάς, ο Σταχτοτσικνιάς, ο Ποταμοσφυριχτής, η Χαλκόκοτα αλλά και πιο κοινά όπως το Σταβλοχελίδονο, η Κιτρινοσουσουράδα, οι διάφοροι Μυγοχάφτες και Φυλλοσκόποι μπορούν πολύ εύκολα να παρατηρηθούν κατά το «ανοιξιάτικο ανέβασμα».

Παράλληλα και κατά τη διάρκεια της δύσκολης περιόδου του χειμώνα, οι Αλυκές γίνονται πόλος έλξης για αρκετά είδη πουλιών που καταφθάνουν εκεί από τις βόρειες χώρες, μια και στον υγροτόπο διατηρείται έντονο το υδάτινο στοιχείο και οι καιρικές συνθήκες παραμένουν σχετικά ήπιες. Στις περιοχές αυτές κατά τη διάρκεια της προαναφερθείσας περιόδου, ο κάθε παρατηρητής-λάτρης της άγριας φύσης μπορεί να αποζημιωθεί από την συνάντηση του με πολλά είδη υδρόβιων, παρυδάτιων ακόμη και αρπακτικών πουλιών που γυρωπετούν. Μάλιστα η αξία αυτών του υγροτοπικού οικοσυστήματος για τα πουλιά, γίνεται ακόμα πιο φανερή όταν σε χρονιές με εκδήλωση έντονων φαινομένων κακοκαιρίας και παρατεταμένες χαμηλές θερμοκρασίες, εγκαταλείπονται οι υγρότοποι της ΒΑ Ελλάδας από τα διαχειμάζοντα είδη της χώρας μας, αναζητώντας καταφύγιο σε υγροτόπους με ηπιότερες καιρικές συνθήκες όπως αυτά της Δυτικής Ελλάδας και του Ιονίου.

Κατόπιν όλων αυτών των στοιχείων γίνεται αντιληπτό ότι οι Αλυκές Κατασταρίου αυξάνουν την ποικιλία, την ομορφιά και την ποικιλότητα των τοπίων της Ζακύνθου, ενώ παράλληλα μπορούν εν δυνάμει να αποτελέσουν μία ιδανική περιοχή για την ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών τουρισμού όπως η ορνιθοπαρατήρηση (birdwathcing)και ο σχολικός τουρισμός στο πλαίσιο της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης. Ίσως και ένα Μουσείο Αλυκών να μπορούσε να ενισχύσει την προσπάθεια για την ανάδειξη-ανάπτυξη της περιοχής με ένα τρόπο περισσότερο φιλοπεριβαλλοντικό και ταυτόχρονα πολιτισμικό και λαογραφικό από ότι συνήθως βιώνουμε.

[1] ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ της 19ης Ιουλίου 2006 σχετικά με την έγκριση, σύμφωνα με την οδηγία 92/43/ΕΟΚ του Συμβουλίου, του καταλόγου των τόπων κοινοτικής σημασίας για τη μεσογειακή βιογεωγραφική περιοχή [κοινοποιηθείσα υπό τον αριθμό Ε(2006) 3261] (2006/613/ΕΚ)

1.10.08

Στιγμές φυσικής ζωής από το Μεγάλο Νησί των Στροφάδων

[Όσοι παρακολουθούν τον ιστοχώρο μας, θα γνωρίζουν, ότι κατά καιρούς συνεργαζόμαστε, φιλοξενώντας κείμενα και φωτογραφίες του, με τον Γιώργο Καρρή, Εργαστηριακό Συνεργάτη του Τ.Ε.Ι. Ιονίων Νήσων - Παραρτήματος Ζακύνθου και μέλος δραστήριο της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας.
Κατά καιρούς ο Καρρής μεταβαίνει στα Νησιά των Στροφάδων πραγματοποιώντας επιτόπου διάφορες ορνιθολογικές και περιβαλλοντικές μελέτες.
Αυτή τη φορά μάς έφερε όμορφες φωτογραφίες φυσικής ζωής από τον υπέροχο εκείνο "ναό της φύσης" (κατά τον Σολωμό), τις οποίες ευχαρίστως δημοσιεύουμε παρακάτω. Οι αναγνώστες μας πρέπει εκ προοιμίου όμως να μελετήσουν μια προηγούμενη παρουσίαση του φίλου επιστήμονα, ένα πρώτο άρθρο του για το Μεγάλο Νησί.
π. Π.Κ.]

Σταμφάνη, το Μεγάλο Στροφάδι. Αμμώδης ακτή.


Αθάνατοι περήφανοι, φρουροί του νησιού.


Αναπαραγωγικό ζευγάρι Αρτέμηδων.


Ένας μοναχικός Αρτέμης κοντά στη φωλιά του.


Ο Αρτέμης και το αυγό.


Νεοσσός Αρτέμη στη φωλιά.



Μαγνητισμένοι στο βλέμμα των Αρτέμηδων.


Μια κιτρινοσουσουράδα βγήκε βόλτα.



Νεοσσοί Ασημόγλαρου (Larus michahellis).


Ασημόγλαρος πετά πάνω απ' τα Στροφάδια, εποπτεύοντας τον τόπο.


Και η κοινή Αράχνη κάνει τη βόλτα της...


... ενώ το ηλιοβασίλεμα από το Μεγάλο Στροφάδι είναι εξαίσιο.

Οι συνεπέστεροι Αναγνώστες μας

Related Posts with Thumbnails