Σχόλια του π. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ
στην Ομιλία του Οικουμενικού Πατριάρχου κατά την απονομή προς Αυτόν του Templeton Prize 2025
Η βράβευση του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου με το Βραβείο Templeton 2025, στη Νέα Υόρκη (24.9.2025), επισφράγισε μια πνευματική διαδρομή έμπλεη οικολογικής ευθύνης και θεολογικής πρωτοτυπίας. Το Templeton Prize, ένα από τα σημαντικότερα διεθνώς βραβεία στον χώρο της θρησκείας, της επιστήμης και της πνευματικότητας, τιμά προσωπικότητες που συνδυάζουν πίστη και επιστημονική σκέψη, αναζητώντας ουσιαστικές απαντήσεις στα μεγάλα ερωτήματα της ανθρώπινης ύπαρξης. Η αναγνώριση του Πρωθιεράρχου της Ορθοδοξίας ανέδειξε τη μακρόχρονη διδασκαλία του για την ιερότητα της Δημιουργίας και τη βαθιά σύνδεση θεολογίας, περιβάλλοντος και ηθικής ευθύνης.
Ο Βαρθολομαίος, στο πλαίσιο της τελετής, αρθρώνει έναν λόγο θεμελιώδους σημασίας. Η Δημιουργία προβάλλει ως ενιαίος χώρος, πλήρης από τη θεία παρουσία. Το ανθρώπινο σώμα, η ύλη, τα δέντρα, οι θάλασσες, τα άστρα, συγκροτούν ένα μυστήριο σχέσης με το θείο. Οι επιστήμονες και οι θεολόγοι, με τις διαφορετικές γλώσσες τους, ερμηνεύουν το ίδιο Βιβλίο. Το Βιβλίο της Φύσης και το Βιβλίο της Γραφής συγκλίνουν σε ένα ενιαίο νόημα, σε μια μοναδική αποκάλυψη· όλα μιλούν για τον Δημιουργό. Η κίνηση του παλμού, το κάλεσμα του ανέμου, η ανάσα της ζωής, συναντούν τον Λόγο της Γραφής. Έτσι συγκροτείται μία πνευματική θεώρηση, όπου η ύπαρξη και η πίστη αλληλοφωτίζονται.
Ο Πατριάρχης μιλά με σαφήνεια για δυσκολίες που εμφανίστηκαν στη σχέση πίστης και επιστήμης. Η απομάκρυνση από τη γνώση, η περιχαράκωση σε αυταρέσκειες, η αποφυγή του διαλόγου, αποτελούν αδιέξοδα που τραυματίζουν τόσο τη θεολογική μαρτυρία όσο και τη δημόσια εμπιστοσύνη προς τις Εκκλησίες. Η πνευματική πειθαρχία όμως προβάλλει ως πρόταση ζωής, όπου η εγκράτεια αναδεικνύει την ομορφιά, και η επίγνωση του μέτρου οδηγεί στην απελευθέρωση από τον φαύλο κύκλο της υπερκατανάλωσης.
Ο λόγος του Πατριάρχου συνομιλεί με τις ανησυχίες της νέας γενιάς. Οι νέοι συναπαντιούνται με την οικολογική κρίση όχι μες από διανοητικά σχήματα, αλλά ως εμπειρία υπαρξιακή, συχνά επώδυνη. Η πνευματική εγρήγορση (θεολογικώς, νήψη) αποτελεί στάση ζωής: μαθαίνουμε να ακούμε, να βλέπουμε, να διακρίνουμε. Η εποχή μας απαιτεί ανθρώπους παρόντες, ικανούς να διαχειρισθούν τη βαρύτητα των καιρών με καθαρή σκέψη και γαλήνια αποφασιστικότητα.
Η οικολογική θεώρηση του Βαρθολομαίου αποκαλύπτει και τη βαθύτερη διάσταση της κοινωνικής δικαιοσύνης. Περιβαλλοντική φθορά και κοινωνική αδικία βαδίζουν παράλληλα. Κοινότητες με λιγότερους πόρους υφίστανται δυσανάλογα τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης. Η αλληλεγγύη, η φροντίδα, η μέριμνα για τον Άλλο, συνιστούν θεμέλια για την αποκατάσταση της ισορροπίας, τόσο της φυσικής όσο και της ανθρώπινης.
Η "θεολογία της σύνδεσης" που προτείνει ο Πατριάρχης εκφράζει μιαν ολιστική αντίληψη για τον κόσμο. Ύπαρξη, φύση, Θεός, κοινωνία, συγκροτούν έναν ενιαίο ιστό. Η φροντίδα για το περιβάλλον, μακριά από επιφανειακή οικολογία, αναδεικνύεται πράξη θεολογική, εμπειρία ιερότητας. Ο κόσμος δεν προσφέρεται για εκμετάλλευση· καλεί σε λειτουργική σχέση, σε ευχαριστιακή ανταπόκριση, σε προσφορά.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης συνεχίζει να χαράσσει ευθείες οδούς πρωτοπορίας. Χωρίς ίχνος επιβολής, μαρτυρεί πίστη με τόλμη, γνώση με ταπείνωση, φροντίδα με συνέπεια. Ποίηση, λειτουργία, ακρόαση του κόσμου, συνθέτουν τον τρόπο της παρουσίας του. Ο «Πράσινος Πατριάρχης» ενσαρκώνει ένα νέο ήθος ποιμαντικής ευθύνης: για τη ζωή, για τη δημιουργία, για το μέλλον. Στον λόγο και το παράδειγμά του, συναντιούνται η φλόγα του προφήτη, η πραότητα του ποιμένα και η σοφία της Εκκλησίας.
Εις πολλά έτη του!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου