Ομιλία του Σεβ. Μητροπολίτου Ζακύνθου κ. Διονυσίου Δ΄
κατά την Οικολογική Γιορτή – α΄ Σύναξη του γ΄ κύκλου του Κέντρου Λόγου «Αληθώς»
(Μπανάτο, 30.8.2013)
Συγχαίρουμε για μια ακόμα φορά τον πνευματικώς ανύστακτο και άοκνο και πάντα δραστήριο Πρωτοπρεσβύτερο του Οικουμενικού Θρόνου και Γενικό Επίτροπο της Μητροπόλεώς μας, π. Παναγιώτη Καποδίστρια, ο οποίος και αυτή την χρονιά διοργανώνει με αρτιότητα και επιτυχία την ωφέλιμη σειρά ομιλιών του «ΑΛΗΘΩΣ», προς πνευματικόν καταρτισμόν του ποιμνίου μας, επάνω σε επίκαιρα θέματα του σύγχρονου ανθρώπου, με εκκλησιολογική προσέγγιση και θεολογικό προβληματισμό σε αυτά. Το θέμα της ημέρας αφορά, όπως έχετε ενημερωθεί, στην σχέση της Εκκλησίας με την οικολογία και το φυσικό περιβάλλον γενικότερα.
Κατά τις έξι πρώτες μέρες της Δημιουργίας, όπως παραστατικότατα περιγράφεται στο βιβλίο της Γενέσεως, πρώτα ο Θεός εποίησε τον σύμπαντα κόσμο, τον ουρανό και τη γη, τον ήλιο, τη σελήνη και τους λοιπούς αστέρες, το φως και το σκότος, την γη με την στεριά και την θάλασσα, το χλωρό χορτάρι και τα κάρπιμα δένδρα, τα έμψυχα ζώα, τα κτήνη, τα ερπετά της γης και τα πετεινά του ουρανού, τους ιχθύες και τα άλλα θαλάσσια πλάσματα και ύστερα από όλα αυτά έπλασε τον άνθρωπο, άνδρα και γυναίκα, κατ’ εικόνα Αυτού και καθ’ ομοίωσιν και ευλόγησεν αυτούς να ζήσουν επάνω στη γη. Και αφού είδε ότι όλα ήσαν «καλά λίαν», τότε κατέπαυσεν ο Θεός την ημέραν την εβδόμην από πάντων των έργων αυτού και ευλόγησεν αυτήν.
Μέσα από την ωραιότατη αυτή περιγραφή του ως άνω βιβλίου της Παλαιάς Διαθήκης για την δημιουργία του κόσμου φανερώνεται έκδηλη η μεγάλη αγάπη του Δημιουργού Θεού προς τον άνθρωπο, για χάρη του οποίου προνόησε και οικονόμησε με την τελειότητα του Θείου Νοός Του να προδημιουργήσει και προετοιμάσει με υπέρτατη αρμονία, χάρη και ωραιότητα το περιβάλλον του σύμπαντος κόσμου, στο οποίον προόρισε και ευλόγησε να κατοικήσει το τελειότερο κτιστό δημιούργημά Του. Έκτοτε το ασύγκριτο κάλλος του κόσμου ψιθυρίζει μυστικά και ακατάπαυστα στα τρίσβαθα της καρδιάς αρχέγονη εντολή του Θεού προς τον άνθρωπο: «έπλασα το σώμα σου οίκον της ψυχής σου και τον σύμπαντα κόσμον οίκον της ζωής σου. Να προσέχεις και να σέβεσαι ό,τι εγώ εδημιούργησα για σένα. Μέσα από αυτά να νιώθεις την παρουσία μου και να με δοξολογείς». Είναι αλήθεια ότι όσο ο άνθρωπος ζούσε στην προπτωτική κατάσταση πριν από την διάπραξη του προπατορικού αμαρτήματος και την έλευση της φθοράς και του θανάτου, όλη η φύση ήταν ενωμένη και συμφιλιωμένη μέσα στην αγάπη του Θεού και δεν υπήρχε φόβος μεταξύ των πλασμάτων.
Αλλά και μετά την αποστασία και την οδυνηρή απομάκρυνση των προπατόρων μας από τον Παράδεισο, το φυσικό περιβάλλον είναι εκείνο, το οποίο συνέχιζε να θυμίζει στον άνθρωπο την αέναη ύπαρξη και παρουσία του Θεού. Γι’ αυτό, ακόμα από την εποχή της Π.Δ. οι εκλεκτοί άνθρωποι του Θεού απομονώνονταν στο κάλλος και την ησυχία της φύσεως, για να βιώσουν εντονότερα την παρουσία Του και να επικοινωνήσουν μαζί Του. Στην κορυφή του όρους Σινά ο προφήτης Μωυσής παρέλαβε τις δέκα εντολές του Θεού. Από θεόσταλτο πτηνό του ουρανού ελάμβανε ο προφήτης Ηλίας την τροφή του και από τα ύδατα του χειμάρρου ελάμβανε το πόσιμο ύδωρ. Την ωραιότητα της έμψυχης και άψυχης φύσεως εξυμνεί ο προφητάναξ Δαυΐδ στον κατανυκτικότατο ψαλμό, που αναγιγνώσκομε στην Ακολουθία του Εσπερινού, για να αναφωνήσει, σκιρτώντας από χαρά και ευγνωμοσύνη: «Ως εμεγαλύνθη τα έργα Σου, Κύριε, πάντα εν σοφία εποίησας».
Στα ευαγγελικά αναγνώσματα για την ζωή του Χριστού, πάλι, βλέπουμε ότι από τα ωραιότερα ανθρώπινα οικοδομήματα το φτωχικό σπήλαιο επέλεξε ο ίδιος ο Κύριος για να γεννηθεί και τα χνώτα των ταπεινών ζώων για να ζεσταθεί. Στα Ιορδάνεια ρείθρα εβάπτισε ο άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος τον Κύριο και Θεό μας. Με παραδείγματα από την φύση εδίδασκε στις παραβολές του ο Θεός Λόγος, δείχνοντας την ασυγκρίτως μεγαλύτερη από την δόξα του Σολομώντος ωραιότητα των κρίνων του αγρού. Στο όρος των Ελαιών αγαπούσε ο Χριστός να προσεύχεται. Επί πώλου όνου εκάθισε για να εισέλθει στα Ιεροσόλυμα. Κατά την Σταύρωσή Του όλη η φύση συνέπαθε, η γη εσχίσθη και ο ήλιος έκρυψε τις ακτίνες του. Στην βαθειά γαλήνη του δροσερού όρθρου εμφανίστηκε στην Μαρία την Μαγδαληνή για να αναγγείλει το χαρμόσυνο μήνυμα της Αναστάσεως.
Από τα χαρακτηριστικά αυτά παραδείγματα της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης διαπιστώνουμε την άρρηκτη και αναπόσπαστη συμμετοχή της φύσεως στην διαδραμάτιση των θείων γεγονότων, καθώς και την κατ’ εκδήλωσιν της Θείας Οικονομίας φανέρωση του φυσικού περιβάλλοντος προς τον άνθρωπο ως μέσου προσεγγίσεως προς τον Θεό. Γι’ αυτό και οι διωκόμενοι Χριστιανοί των πρώτων χριστιανικών αιώνων υιοθετούν σύμβολα από την φύση για να εκδηλώνουν την πίστη τους. Τοποθεσίες μοναδικού κάλλους επιλέγουν αργότερα οι μοναχοί για να υψώσουν τα μοναστήρια τους και να λατρεύσουν τον Θεό. Στα πυκνά δάση, σε σπηλιές και σε οπές της γης εγκαθιστούν τα ασκηταριά τους οι μεγάλοι αναχωρητές και ερημίτες, για να ενδυθούν το φως της αγάπης του Θεού και να συμφιλιωθούν με όλη την φύση. Λιοντάρια, αρκούδες και άλλα άγρια ζώα τους υπακούουν και τους υπηρετούν. Παρουσιάσεις από την φύση στολίζουν την αγιογραφία της Εκκλησίας και ωραιότατα παραδείγματα από το έμψυχο και άψυχο βασίλειο κοσμούν την υμνολογία της Εκκλησίας μας. «ρόδον το αμάραντον» και «μήλον το εύοσμον» και «βλαστού αμαράντου κλήμα», ονομάζει ο πιστός λαός την Υπεραγία Θεοτόκο και εκδηλώνει την ολόψυχη αγάπη και αφοσίωσή του προς την Μητέρα του Θεού του παντός.
Αγαπητοί μου, στην σύγχρονη εποχή ο κόσμος ο πολύς έχει απομακρυνθεί από τον Θεό και η καταστροφή της φύσεως από τον άνθρωπο καταδεικνύει αυτήν ακριβώς την αποξένωση και αποτελεί έναν από τους ολέθριους καρπούς της. Όπως χαρακτηριστικώς το αειφόρο οικοσύστημα ενός δάσους αντικατοπτρίζει συγκεντρωμένη την χάρη της ευλογίας του Θεού, που οικονόμησε στην δημιουργία, την ανάπτυξη και διατήρησή του με ηπιότητα, σταθερότητα και υπομονή μέσα από το βαθύ πέρασμα του χρόνου, κατά τον αντίθετο ακριβώς τρόπο ή σε ελάχιστο χρόνο βίαιη καταστροφή του από πυρκαγιά, υποκινούμενη από κερδοσκοπικά κυρίως κίνητρα, δεν δύναται να χαρακτηρισθεί αλλιώς, παρά μόνον δαιμονική.
Στην Καθολική Επιστολή του ο άγιος Ιάκωβος ο Αδελφόθεος, λέει ότι «η πίστις, εάν μη έργα έχη, νεκρά εστίν καθ’ εαυτήν». Κατά τον ίδιο τρόπο ο άνθρωπος, που λέει ότι είναι Ορθόδοξος Χριστιανός, αλλά δεν σέβεται το φυσικό περιβάλλον, κινδυνεύει να χαρακτηρισθεί νεκρά φύσις. Ο πραγματικός Ορθόδοξος Χριστιανός πηγαίως και αβιάστως σέβεται και τιμά το φυσικό του περιβάλλον, διότι γνωρίζει ότι τέτοια ομορφιά μόνον από το χέρι του Θεού μπορεί να προέλθει. Ο πατήρ Εφραίμ ο Κατουνακιώτης έλεγε από το Άγιον Όρος: «Όλη η φύση υμνολογεί και δοξολογεί τον Θεό και κατά την καθαρότητά μας ακούμε και εμείς αυτή τη μυστική δοξολογία, την άφωνον υμνολογία, που κάνουνε και οι πέτρες ακόμη. Όλα υμνολογούν και δοξολογούν τον Θεό, τα βουνά, τα δένδρα, η θάλασσα, τα ψάρια, ακόμη και η μύγα και το κουνούπι και τα βατράχια» και προέτρεπε τους ανθρώπους σε εσωτερική καθαρότητα, προσευχή και ειρήνευση με το φυσικό περιβάλλον.
Ας προσέξουμε, λοιπόν, και εμείς να διατηρούμε καθαρό τον έσω άνθρωπο, για να μπορούμε να βλέπουμε με τα μάτια της ψυχής μας την μυστική δοξολογία όλης της φύσεως προς τον Θεό και να αποκτήσουμε μεγαλύτερο σεβασμό και αγάπη προς το φυσικό περιβάλλον.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου